(((Pintu))) កម្មវិធីគ្រប់គ្រងពិន្ទុសិស្សបឋមសិក្សា តាមបែបទំនើប

កម្មវិធីគ្រប់គ្រងពិន្ទុសិស្សបឋមសិក្សា (((Pintu)))

=> សម្រាប់សិស្ស២០នាក់ចុះ   ទាញយក

=> សម្រាប់សិស្ស៤០នាក់ចុះ    ទាញយក

=> សម្រាប់សិស្ស៧០នាក់ចុះ    ទាញយក

=> Join us on Telegram:                  Click here

=> Join us on Facebook page:         សម្ភារឧបទេស

រឿង រាមកេរ្ដិ៍ | ប្រជុំវិញ្ញាសា

សៀវភៅ រឿង រាមកេរ្ដិ៍ ជាលក្ខណៈសង្ខេប។
 

រឿង ព្រះវេស្សន្ដរ | ប្រជុំវិញ្ញាសា

សៀវភៅ រឿង ព្រះវេស្សន្ដរ ជាលក្ខណៈរឿងសង្ខេប។
 

រឿង ទុំទាវ | ប្រជុំវិញ្ញាសា

សៀវភៅ រឿង ទុំទាវ និពន្ធដោយ ព្រះបូទុមត្ថេរ សោម កែសម្រួលជាពាក្យរាយដោយ លោកតា គង្គ ប៊ុនឈឿន។
 

ច្បាប់ស្រី និពន្ធដោយ បណ្ឌិតម៉ឺនម៉ៃ

សៀវភៅ ច្បាប់ស្រី និពន្ធដោយ បណ្ឌិត ម៉ឺនម៉ៃ ជាបទ ភុជង្គលីលា។
 

សៀវភៅ ច្បាប់ប្រុស និពន្ធដោយបណ្ឌិត ម៉ឺនម៉ៃ

សៀវភៅ ច្បាប់ប្រុស និពន្ធដោយ បណ្ឌិត ម៉ឺនម៉ៃ ជាបទ ព្រហ្មគីតិ។
 

របាយការណ៍ស្រាវជ្រាវ មុខវិជ្ជា វិទ្យាសាស្ដ្រអនុវត្តន៍ នៃសាលាគរុកោសល្យ និងវិក្រឹតការ ខេត្តបាត់ដំបង

សំណេរស្រាវជ្រាវ មុខវិជ្ជាវិទ្យាសាស្ដ្រអនុវត្តន៍ ដឹកនាំដោយសាស្ត្រាចារ្យ ស្រីសំប៊ុន ក្រោមប្រធានបទ "ការបង្រៀនវិទ្យាសាស្ដ្រអនុវត្តន៍នៅបឋមសិក្សាត្រូវផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងមជ្ឈដ្ឋានរស់នៅរបស់សិស្ស" របស់គរុសិស្សនៃសាលាគរុកោសល្យ និងវិក្រឹតការខេត្តបាត់ដំបង ជំនាន់៣៥

សុំទោសដែលពួកយើងមិនបានដាក់លីងឱ្យទាញយក ព្រោះឯកសារនេះមិនទាន់ត្រូវតាមបែបបទត្រឹមត្រូវ

កម្រងអនុស្សាវរីយគរុសិស្សនៃសាលាគរុកោសល្យ និងវិក្រឹតការខេត្តបាត់ដំបង ជំនាន់៣៥

កម្រងអនុស្សាវរីយគរុសិស្សនៃសាលាគរុកោសល្យ និងវិក្រឹតការខេត្តបាត់ដំបង ជំនាន់៣៥

==> ទាញយក/Download <==

រូបតំណាងខែសុរិយគតិ, ទាញយកដោយសេរី

សូមស្វាគមន៍ប្រិយមិត្តទាំងអស់គ្នាដែលចូលមកកាន់កូនទំព័រដ៏តូចនេះ។ ខ្ញុំបាទ អឿនសុធារ៉ា ជាគរុសិស្សនៃ សាលាគរុកោសល្យ និងវិក្រឹតការខេត្តបាត់ដំបង ជំនាន់៣៥ ក្នុងឆ្នាំសិក្សា ២០១៦-២០១៨។ ខ្ញុំផ្សាយរូបនេះឡើងក្នុងគោលបំណងជួយសម្រួលដល់ការស្វែងរក និងងាយស្រួលក្នុងការទាញយក ដើម្បីយករូបភាពទាំងនេះទៅប្រើប្រាស់តាមតម្រូវការ។

រូបតំណាងខែសុរិយគតិ

ទាញយក រូបភាពទាំងអស់ (ទំហំ: 48.7MB, ប្រភេទ: rar)

១. ខែមករា មានរូបតំណាង សត្វនាគ

ទាញយក (ទំហំ: 4.3MB, ប្រភេទ: png)

២. ខែកុម្ភៈ មានរូបតំណាង ក្អម

ទាញយក (ទំហំ: 3.13MB, ប្រភេទ: png)

៣. ខែមីនា មានរូបតំណាង ត្រី

ទាញយក (ទំហំ: 4.11MB, ប្រភេទ: png)

៤. ខែមេសា មានរូបតំណាង សត្វចៀម ឬពពែ

ទាញយក (ទំហំ: 4.61MB, ប្រភេទ: png)

៥. ខែឧសភា មានរូបតំណាង សត្វគោឈ្មោល

ទាញយក (ទំហំ: 4.94MB, ប្រភេទ: png)

៦. ខែមិថុនា មានរូបតំណាង គូមនុស្សប្រុស និងស្រី

ទាញយក (ទំហំ: 4.44MB, ប្រភេទ: png)

៧. ខែកក្កដា មានរូបតំណាង សត្វក្ដាម

ទាញយក (ទំហំ: 5.29MB, ប្រភេទ: png)

៨. ខែសីហា មានរូបតំណាង សត្វសីហៈ

ទាញយក (ទំហំ: 5.55MB, ប្រភេទ: png)

៩. ខែកញ្ញា មានរូបតំណាង ស្រីក្រមុំ

ទាញយក (ទំហំ: 3.01MB, ប្រភេទ: png)

១០. ខែតុលា មានរូបតំណាង ជញ្ជីង

ទាញយក (ទំហំ: 2.93MB, ប្រភេទ: png)

១១. ខែវិច្ឆិកា មានរូបតំណាង សត្វខ្ទួយ

ទាញយក (ទំហំ: 4.38MB, ប្រភេទ: png)

១២. ខែធ្នូ មានរូបតំណាង ធ្នូ

ទាញយក (ទំហំ: 2.85MB, ប្រភេទ: png)

ទាញយក រូបភាពទាំងអស់ (ទំហំ: 48.7MB, ប្រភេទ: rar)

រូបតំណាងឆ្នាំខ្មែរទាំង១២, សម្រាប់តុបតែងថ្នាក់, រចនា និងរៀបចំដោយ គរុសិស្ស អឿនសុធារ៉ា ជំនាន់ទី៣៥ ខេត្តបាត់ដំបង

គេហទំព័រយើងខ្ញុំសូមស្វាគមន៍អ្នកទាំងអស់គ្នាយ៉ាងខ្លាំង ដែលបានឆ្លៀតឱកាសចូលមកទស្សនាផេកនេះ, សូមអរគុណ!!! 

រូបតំណាងឆ្នាំទាំង១២ 

ឆ្នាំជូត (ពង្សទេវតាប្រុស ធាតុទឹក)

ឆ្នាំឆ្លូវ (ពង្សមនុស្សស្រី ធាតុទឹក)

ឆ្នាំខាល (ពង្សយក្សស្រី ធាតុឈើ)

ឆ្នាំថោះ​ (ពង្សមនុស្សស្រី ធាតុឈើ)

ឆ្នាំរោង (ពង្សទេវតាប្រុស ធាតុមាស)

ឆ្នាំម្សាញ់ (ពង្សមនុស្សប្រុស ធាតុភ្លើង)

ឆ្នាំមមី (ពង្សទេវតាស្រី ធាតុភ្លើង)

ឆ្នាំមមែ (ពង្សទេវតាស្រី ធាតុមាស)

ឆ្នាំវក (ពង្សយក្សប្រុស ធាតុដែក)

ឆ្នាំរកា (ពង្សយក្សប្រុស ធាតុដែក)

ឆ្នាំចរ (ពង្សយក្សស្រី ធាតុដី)

ឆ្នាំកុរ (ពង្សមនុស្សស្រី ធាតុទឹក)

ទាញយកទាំងអស់ដោយ ចុចទីនេះ
ដោយ អឿនសុធារ៉ា គរុសិស្សនៃសាលាគរុកោសល្យ និងវិក្រឹតការខេត្តបាត់ដំបង (02-09-2018)

តុក្កតាគំនិត, Catton Idea

តុក្កតាគំនិត៖ ជារូបភាពសម្រាប់ប្រើក្នុងការបង្រៀនសិស្សត្រង់ចំណុច ពង្រឹងចំណេះដឹង។ គេប្រើវាដោយដាក់សំណួរមួយមានចម្លើយច្រើន រួចឱ្យសិស្សជ្រើសរើសមួយ។

សំណួរចម្លើយ វប្បធម៌ទូទៅ

សំណួរចម្លើយ វប្បធម៌ទូទៅ

សំណួរទី១: ហេតុអ្វីបានជាអ្នកចង់ធ្វើជាគ្រូបង្រៀន ?ព្រោះអ្វី ?

·ចម្លើយទី១: បានជាខ្ញុំចង់ធ្វើជាគ្រូបង្រៀនដោយសារ បំណងប្រាថ្នាចង់អប់រំដល់

កុមារាកុមារី យុវជនជាអ្នកបន្តវេនពីមនុស្សចាស់ ធ្វើការអភិវឌ្ឍន៍ខ្លួន ដើម្បីក្លាយជា

ពលរដ្ឋល្អ ដែលមានប្រយោជន៍ជាទីសង្ឃឹម និងជាសសរទ្រូងប្រទេសជាតិដូចជា ផ្ដល់

ការអប់រំសំខាន់ៗមួយចំនួនគឺ :

–អប់រំឲ្យមានចំណេះដឹងទូលំទូលាយ និងមានលក្ខណៈវិទ្យាសាស្ត្របច្ចេកទេសជឿនលឿន។

–អប់រំឲ្យមានសីលធម៌ គុណធម៌ល្អចេះគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។

–អប់រំឲ្យមានសុខភាពល្អ សាមគ្គីភាពល្អ និងយល់ដឹងពីបរិស្ថានល្អ។

–អប់រំឲ្យចេះស្រាវជ្រាវរកចំនេះដឹងថ្មីៗ បទពិសោធល្អៗ ចេះស្វ័យអភិវឌ្ឍ ខ្លួនឯង និងមានមនសិការខ្ពស់ចំពោះ

ប្រទេសជាតិ។

–អប់រំឲ្យចេះរិះរកល្បិច និងវិធីសាស្ត្រល្អៗក្នុងការផ្តល់ចំណេះដឹងនិងអប់រំមនុស្សជំនាន់ក្រោយក្លាយជាពលរដ្ឋល្អ

ពីព្រោះថា :

+គ្រូជាអ្នកកសាងធនធាន ;សាងគុណធម៌ ;គុណភាពមនុស្ស។

+គ្រូជាអ្នកសង់គ្រឹះជីវិតមនុស្ស និងជាគ្រូពេទ្យបំបាត់ភាពល្ងង់។

+គ្រូជាអ្នកដឹកនាំសតិបញ្ញា កសាងបញ្ញា និងគឺជាវិស្វករបញ្ញារបស់ជាតិ។

+គ្រូជាអ្នកនាំផ្លូវទៅរកសេចក្តីសុខ ភាពថ្លៃថ្នូរ និងសុភមង្គល។

+គ្រូជាវិស្វករនៃព្រលឹង និងជាឃ្លាំងបញ្ញារបស់ជាតិ។

+គ្រូជាបុព្វការីជន ជាឪពុកម្តាយទីពីររបស់សិស្ស ជាបុគ្គលដែលគួរគោរព និងជាមនុស្សដែលលះបង់ប្រយោជន៍ខ្លួនឯង

ដើម្បីជាប្រយោជន៍ជាតិ។

·សំណួរទី២: ហេតុអ្វីបានជាគេថាគ្រូបង្រៀនជាវិស្វករនៃព្រលឹង?

·ចម្លើយទី២: បានជាគេថាគ្រូបង្រៀនជាវិស្វករនៃព្រលឹងព្រោះថាគ្រូបង្រៀនគឺជាអ្នកកសាងធនធានមនុស្ស មកពីពាក្យ

ថាវិស្វករនិងព្រលឹង :

·វិស្វករ :អ្នកធ្វើឲ្យសម្រេចការងារពលកម្ម (រាងកាយ ខួរក្បាល )ជា

អ្នកមានគំនិតច្នៃប្រឌិត បង្កើតថ្មីនូវការងារបច្ចេកទេសគ្រប់បែបយ៉ាង។

·ព្រលឹង :មានវិញ្ញាណជានិច្ច មិនបាត់បង់  ឬផ្លាស់ប្តូរ។ដូចនេះវិស្វករនៃព្រលឹងជាអ្នកធ្វើឲ្យបញ្ញាញាណមានការរីកចម្រើន

ឈ្លាសវៃ។គ្រូបង្រៀនជាវិស្វករនៃព្រលឹងជាអ្នកអប់រំកសាងប្រាជ្ញាស្មារតីមនុស្ស ជាអ្នកបង្ហាញសេចក្តីសុខ និងការរីកចម្រើន

ជាគ្រូពេទ្យព្យាបាលរោគល្ងង់ខ្លៅ គឺជាឃ្លាំងបញ្ញាញាណ និងជាអ្នកកសាងគ្រឹះនៃជីវិតមនុស្សលោក។

·សំណួរទី៣: តើគ្រូបង្រៀនមានភារកិច្ចប៉ុន្មានយ៉ាង?អ្វីខ្លះ?

·ចម្លើយទី៣: គ្រូបង្រៀនមានភារកិច្ចប្រាំយ៉ាងគឺ :

–មុនបង្រៀន(ត្រៀមមេរៀន ស្រាវជ្រាវឯកសារ ត្រៀមនូវសំណួរចម្លើយ ធ្វើកិច្ចតែងការបង្រៀន ត្រៀមសម្ភារៈឧបទេស និង

ជ្រើសរើសវិធីសាស្ត្រ តាមពេលវេលា។

–ពន្យល់ និងដឹកនាំការរៀនសូត្ររបស់សិស្សដោយបង្រៀនត្រឹមត្រូវតាមកិច្ចតែងការ គោរពពេលវេលា និងគោលនយោបាយរដ្ឋាភិបាលអនុវត្តតាមការណែនាំថ្នាក់លើ។

–លើកទឹកចិត្តសិស្សឲ្យចូលរួមគ្រប់សកម្មភាព(ក្នុងថ្នាក់ និងក្រៅថ្នាក់)តាមរយៈការសរសើរ និងជូនរង្វាន់។

–វាយតម្លៃកិច្ចការសិស្សឲ្យបានត្រឹមត្រូវជាសំណួរផ្ទាល់មាត់ឬសរសេរ។

–ស្វ័យសិក្សាពេញមួយជីវិត ដោយរៀនភាសាបរទេស រៀនព័ត៌មានវិទ្យា រៀនបទពិសោធ ផ្តល់ឲ្យសិស្សរក្សាសាមគ្គីភាព​

យកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ចំពោះសិស្ស មានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយសិស្សសង្គមជាតិ។

·សំណួរទី៤: តើគ្រូបង្រៀនត្រូវមានលក្ខណៈសម្បត្តិដូចម្តេចខ្លះដើម្បីក្លាយជាគ្រូបង្រៀនល្អពិតប្រាកដ?

·ចម្លើយទី៤: ដើម្បីក្លាយជាគ្រូបង្រៀនល្អពិតប្រាកដ​  ពួកយើងត្រូវមានលក្ខណៈសម្បត្តិច្រើនយ៉ាងដូចជា :

–មានកាយសម្បទាមាំមួន សុខភាពល្អ រហ័សរហួន រឹងមាំ ឈ្លាសវៃ។

–មានសីលធម៌ល្អ គុណធម៌ជឿនលឿនចេះគោរពសិទ្ធមនុស្ស និងលិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យបានត្រឹមត្រូវ។

–មានចំណេះដឹងទូលំទូលាយ ចំណេះធ្វើច្បាស់លាស់ត្រឹមត្រូវប្រកបដោយបទពិសោធខ្ពស់។

–ចេះស្វ័យសិក្សាស្រាវជ្រាវជាប្រចាំ និងមានឥរិយាបថល្អត្រឹមត្រូវ។

–មានមនសិការជាតិ ឯកភាព សាមគ្គីភាព គោរពច្បាប់ និងមានគតិយុត្តិធម៌។

·សំណួរទី៥: ប្រទេសជាតិអភិវឌ្ឍទៅបានអាស្រ័យដោយធនធានមនុស្ស។ ចូរស្រាយបំភ្លឺ ?

·ចម្លើយទី៥:

–ធនធានមនុស្ស :ជាមនុស្សពេញលេញបរិបូរដោយចំណេះដឹងនិងការបណ្តុះបណ្តាលជាប្រភពថាមពលសំរាប់ កសាងជាតិ។

–ការអភិវឌ្ឍ :ការធ្វើឲ្យប្រែប្រួលឆ្ពោះទៅរកភាពរីកចម្រើន។ ដូចនេះប្រទេសមួយរីកចម្រើនទៅបានអាស្រ័យមានដោយការ

អប់រំព្រោះការអប់រំ​ជាការកសាងធនធានមនុស្សដែលទាមទារគំនិតអប់រំបួនយ៉ាងគឺ :

+ការបណ្តុះបណ្ដាលបញ្ញាស្មារតី ទាក់ទងការត្រិះរិះពិចារណាថ្លឹងថ្លែងរកហេតុផល គួបផ្សំ សីលធម៌  សង្គម ដែលមានទំនាក់ ទំនងជិតស្និទ្ធជាមួយនឹងខួរក្បាល(ចំណេះដឹងទូលាយបច្ចេកទេសវិទ្យាសាស្ត្រទំនើបមានចំណេះធ្វើ បទ ពិសោធសិក្សា ស្រាវជ្រាវ គោរពសិទ្ធិមនុស្សប្រជាធិបតេយ្យ មនសិការ សាមគ្គីល្អ គតិយុត្តិធម៌រហ័ស  រហួន ឈ្លាសវៃ។

+ការបណ្តុះបណ្ដាលផ្លូវចិត្ត–គំនិត :ឆន្ទៈមោះមុត អង់អាច ក្លាហានចូលរួមអភិវឌ្ឍជាតិ ទប់ទល់សកម្មភាពអសកម្មមាន  ស្មារតីសាមគ្គីជាតិ អហិង្សាចេះយោគយល់ ស្រលាញ់ ការពារអត្តសញ្ញាណជាតិ។

+ការបណ្តុះបណ្ដាលទេពកោសល្យ–ស្នាដៃ :ចេះធ្វើសកម្មភាពមានប្រយោជន៍ក្នុងការកសាងប្រវត្តិសាស្ត្រសង្គម

ជាតិ ដោយមិនប្រកាន់ វណ្ណៈ ឋានៈពណ៌ សម្បុរ នយោបាយ ជំនឿសាសនា…។

+ការបណ្តុះបណ្ដាលកាយសម្បទា សុខភាព អនាម័យ :ចេះថែទាំសុខភាពល្អ មាំមួន កម្លាំងខ្លាំងក្លា  ប្រាជ្ញាឈ្លាសវៃ ដោយ

ប្រកាន់ទស្សនៈ ផឹកស្អាតហូបស្អាត​ រស់នៅស្អាត ដើម្បីចូលរួមវិភាគទានអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ។

·សំណួរទី៦: គេថា” ខ្វះការអប់រំ ខ្វះការអភិវឌ្ឍ “។ចូរពន្យល់ ?

·ចម្លើយទី៦: ខ្វះការអប់រំ ខ្វះការអភិវឌ្ឍព្រោះថា :

–ខ្វះធនធានមនុស្ស សម្រាប់ការពារ និងការកសាងជាតិ។

–មានអនក្ខរជន ទុគ៌តជន ភាពក្រីក្រ ខូចបរិស្ថានដោយខ្វះចំណេះ។

–កើតមានជំងឺឈឺថ្កាត់ អំពើអសកម្ម(ចោរកម្ម ឃាតកម្ម ហិង្សា…។

–ខ្វះគំនិតច្នៃប្រឌិត គ្មានការត្រិះរិះពិចារណា រស់នៅដូចសត្វធាតុ។

–គ្មានគំនិតបង្កើតស្នាដៃ គ្មានសាមគ្គីភាព ភាតរភាព ឯកភាព សិទ្ធិមនុស្ស លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ មនសិការស្រលាញ់ា    ការពារ ជាតិមាតុភូមិ។

–បាត់បង់សេវាសង្គម កិត្តិយស សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ បាក់ទឹកចិត្ត និងភាព អស់សង្ឃឹម។

–មិនអាចអប់រំ សុខភាព អនាម័យ បរិស្ថាន សិទ្ធិក្នុងប្រជាធិបតេយ្យពិបាកក្នុងការកសាងប្រទេស រស់  គ្មានប្រយោជន៍ ធ្ងន់ផែនដី។

·សំណួរទី៧: តើពាក្យ ” គរុនិស្សិត “មានអត្ថន័យយ៉ាងដូចម្តេច ?តើត្រូវប្រកាន់នូវអាកប្បកិរិយាបែបណាខ្លះក្នុង

ពេលបណ្តុះបណ្តាលនៅវិទ្យាស្ថានជាតិអប់រំ?

·ចម្លើយទី៧: ពាក្យគរុនិស្សិត<គរុ+និស្សិត ។

–គរុ=គ្រូ,គំរូ។

–និស្សិត=អ្នករៀនស្ថិតក្នុងការគ្រប់គ្រងនៃគ្រូក្នុងថ្នាក់មានកម្រិតខ្ពស់។ដូចនេះគរុនិស្សិត ជាអ្នករៀនផ្នែកច្បាប់គរុ

កោសល្យ ជាអ្នក

រៀនវិជ្ជាជីវៈគ្រូបង្រៀនដើម្បីក្លាយជាគ្រូបង្រៀននាពេលអនាគត។ក្នុងពេលបណ្តុះបណ្តាលនៅវិទ្យា ស្ថាន ជាតិ អប់រំត្រូវ ប្រកាន់នូវចរិត :

–យកចិត្តទុកដាក់គោរពវិន័យ បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងសាលា។

–តាមដានរិះគិត សង្កេតវិភាគ ប្រៀបធៀបលើមេរៀននីមួយ។

–ស្តាប់ការណែនាំគ្រូ ;គណៈគ្រប់គ្រង ចេះស្តាប់មតិយោបល់។

–ចេះស្វ័យសិក្សា ខំសិក្សាដើម្បីស្រាយបញ្ហា ចេះបញ្ចេញយោបល់។

–ខំត្រងត្រាប់ បំពេញការងារសាលាចេះស្វ័យវាយតម្លៃ និងកែលម្អកំហុសឆ្គងផ្សេងៗ។

–ខំស្រាវជ្រាវដកបទពិសោធល្អៗក្នុងការបង្រៀន និងរៀន(មានកិច្ចតែងការបង្រៀន សម្ភារៈឧបទេសចេះលើកទឹកចិត្តគ្រប់គ្រង

វិន័យសិស្ស )។

–ចេះសាមគ្គីសហការ និងទំនាក់ទំនងល្អជាមួយមិត្តរួមថ្នាក់ ក៏ដូចជាសាស្ត្រាចារ្យ និងគណៈគ្រប់គ្រងសាលា។

·សំណួរទី៨: ចូរបង្ហាញពីចតុស្តម្ភនៃការអប់រំ?

·ចម្លើយទី៨: ចតុស្តម្ភនៃការអប់រំ ជាសសរគ្រឹះជាបង្គោលដ៏រឹងមាំសម្រាប់ទ្រទ្រង់ការអប់រំសំដៅសម្រេចគោលនយោបាយអប់រំ ដើម្បីកសាងធនធានមនុស្សមានបួនសំខាន់ៗគឺ :

–អប់រំចំណេះដឹង :ឲ្យទូលំទូលាយស្ដីពីជីវភាពរស់នៅក្នុងសង្គមទាក់ទងអំពើហិង្សា សិទ្ធិមនុស្ស លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ;សុខភាព

បរិស្ថានប្រវត្តិសាស្ត្រ និងបច្ចេកទេសវប្បធម៌…។

–អប់រំចំណេះធ្វើ :ឲ្យមានបំនិនឬជំនាញអ្វីមួយច្បាស់លាស់សម្រាប់យកទៅប្រើប្រាស់ និងអនុវត្តក្នុងជីវភាពបានល្អ

ប្រសើរ។

–អប់រំចំណេះអប់រំឥរិយាបថ :ដើម្បីកែលម្អអាកប្បកិរិយាអប់រំអំពីសីលធម៌ និងបណ្តុះស្មារតីស្នេហាជាតិមាតុភូមិ។

–អប់រំចំណេះសមូហភាព :ឲ្យមានស្មារតីសាមគ្គី ចេះរួមសហការគ្នាយោគយល់ អធ្យាស្រ័យ ដើម្បីរស់  នៅ និងធ្វើការជាមួយគ្នាប្រកបដោយសេចក្តីសុខនិងរីកចម្រើន។

·សំណួរទី៩: តើសាលារៀនត្រូវធ្វើដូចម្តេចខ្លះដើម្បីក្លាយជាសាលារៀនដែលពិតប្រាកដ?

·ចម្លើយទី៩: ដើម្បីក្លាយជាសាលារៀនដែលពិតប្រាកដទាមទារឲ្យអ្នកដឹកនាំ  គឺនាយកសាលា ចេះរៀបចំសាលារៀនឲ្យក្លាយ

ជាបរិស្ថានអប់រំ ឬជាមជ្ឈមណ្ឌលដែលបណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្សពេញលេញដើម្បីសម្រេចគោល  ដៅ អប់រំ ដូចជា :

–រៀបចំបរិស្ថានសាលារៀនឲ្យក្លាយជាបរិស្ថានកុមារមេត្រីរៀបចំការតុបតែងទាំងក្នុងថ្នាក់ ទាំងក្រៅថ្នាក់ ឲ្យក្លាយជាចំណាប់អារម្មណ៍សិស្សានុសិស្ស។

–រៀបចំសម្ភារៈបរិក្ខារទាក់ទងការសិក្សា(អគារ បណ្ណាល័យ ថ្នាក់រៀន តុ កៅអី ក្តារខៀន សៀវភៅសិក្សា…)ឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់និងមានសុវត្ថិភាពល្អ។

–រៀបចំវិន័យ បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង និងអនុវត្តឲ្យបានល្អប្រសើរ។

–ធានាឯកភាពសាមគ្គីភាពផ្ទៃក្នុង និងពង្រឹងមនសិការវិជ្ជាជីវៈ។

–យកចិត្តទុកដាក់អនុវត្តការប្រជុំក្រុមបច្ចេកទេស ការធ្វើថ្នាក់និទស្សការផលិតសម្ភារៈឧបទេស ការធ្វើកិច្ចតែងការបង្រៀនដើម្បីគុណភាពការបង្រៀននិងរៀន។

–បង្កើតទំនាក់ទំនងសហគមន៍អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងសប្បុរសជន ដើម្បីរៀនចំផែនការអភិវឌ្ឍសាលា រៀន និងដោះស្រាយបញ្ហាចំពោះមុខក្នុងស្មារតីសាមគ្គីយោគយល់គ្នា។

–លើកទឹកចិត្តគ្រូនិងសិស្សឲ្យអនុវត្តភារកិច្ចឲ្យបានល្អព្រមទាំងផ្តល់រង្វាន់ ប័ណ្ណសរសើរ ចំពោះអ្នកមានស្នាដៃ។

–ទទួលផែនការថ្នាក់លើនិងបន្តផ្សព្វផ្សាយអនុវត្តឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាពខ្ពស់។

·សំណួរទី១០: តើការយោគយល់អធ្យាស្រ័យគ្នា បានផ្តល់សារប្រយោជន៍អ្វីខ្លះដល់សង្គមជាតិ ?

·ចម្លើយទី១០: ការយោគយល់អធ្យាស្រ័យគ្នា បានផ្តល់សារប្រយោជន៍ជាច្រើនទៅដល់សង្គម   ជាតិដូចជា :

–បង្កើតសុខសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួន និងសង្គមជាតិមានសាមគ្គីភាព។

–បង្កើនស្មារតីយោគយល់ សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ កិត្តិយសខ្ពង់ខ្ពស់។

–សង្គមមានការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយភាពរីករាយស្និទ្ធស្នាល។

–បង្កើនពលរដ្ឋល្អក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ។

·សំណួរទី១១: តើវប្បធម៌បរទេសបានជះឥទ្ធិពលដូចម្តេចចំពោះយុវជនខ្មែរ ? ក្នុងនាមជាគ្រូបង្រៀនចូរបង្ហាញពីវិធានការទប់ស្កាត់?

·ចម្លើយទី១១: ឥទ្ធិពលវប្បធម៌បរទេសចំពោះយុវជនខ្មែរមាន :

–តន្ត្រីញាក់ញ័រខុសពីខ្មែរ និងសម្ភារៈបរទេសនិយម។

–ភាពយន្តអាសអាភាស ឆក់ប្លន់កាប់ចាក់ ឃោរឃៅ ល្បិចកល់ ដ៏អាក្រក់។

–មូតសក់ សម្លៀកបំពាក់ស៊ីវិល័យហួសហេតុ។

–ឫកពារ មាយាទបរទេស(ចាប់ដៃ ញាក់ចិញ្ចើម លើកដៃ និងដើរលោតៗ។

–អត្តចរិត ទំនៀមទម្លាប់ ឥរិយាបថបរទេសខុសពីខ្មែរ។វិធានការទប់ស្កាត់វប្បធម៌បរទេសមាន :

–បណ្តុះស្មារតីស្រលាញ់ និងផ្សព្វផ្សាយសិល្បៈវប្បធម៌ជាតិទៅដល់យុវជនតាមសាលារៀន   ទីសាធារណៈ​ និងទប់ស្កាត់វប្បធម៌ឥតប្រយោជន៍។

–បង្កើតស្នាដៃខ្មែរដែលមានគុណភាពល្អ ជាទីពេញនិយម និងរួបរួមលើកតម្កើងសិល្បៈវប្បធម៌ជាតិ។

–ស្រាវជ្រាវស្វែងយល់កែលម្អសិល្បៈវប្បធម៌ជាតិឲ្យសុក្រិត និងអប់រំ សីលធម៌ក្នុងការរស់នៅឲ្យថ្លៃថ្នូរ ឧត្តុងឧត្តម។

–អប់រំសីលធម៌ទាំងប្រាំ(ខ្លួនឯង គ្រួសារ សង្គម វិជ្ជាជីវៈ អន្តរជាតិ និងពន្យល់ហេតុផលរវាង សីលធម៌ និងអសីលធម៌។

–អប់រំព្រំប្រទល់សិទ្ធិ និងច្បាប់ ដល់យុវជនព្រមទាំងទំនួលខុសត្រូវគឺដើម្បីលុបបំបាត់អនាធិបតេយ្យក្នុងសង្គម។

–អប់រំឲ្យស្គាល់ និងស្រលាញ់លក្ខណៈ និងអត្តសញ្ញាណជាតិព្រមគ្នាជាមួយការទប់ស្កាត់ការវាយបកលើវប្បធម៌បរទេសមិនល្អ។

·សំណួរទី១២: តើការសិក្សាវប្បធម៌–អរិយធម៌មានសារៈសំខាន់ដូចម្តេចខ្លះចំពោះប្រជាជនខ្មែរ ?

·ចម្លើយទី១២: ការសិក្សាវប្បធម៌–អរិយធម៌មានសារៈសំខាន់ណាស់ដូចជា :

–យល់ច្បាស់ពីមូលដ្ឋានគ្រឹៈសង្គមជាតិព្រលឹងជាតិព្រមជាមួយប្រភពវប្បធម៌ដោយប្រៀបធៀប និងច្នៃប្រឌិតជាមួយបរទេសដោយ

សមស្របតាមចំណូលចិត្ត និងលក្ខណៈជាតិ។

–យល់ច្បាស់ពីអ្វីដែលខ្លួនមានល្អគេទទួលស្គាល់ និងបណ្តុះបណ្តាលមនោសញ្ចេតនា មនសិការ ថែរក្សាការពារ

សម្បត្តិជាតិ។

–ចេះរកវិធានការ​ឬមធ្យោបាយទប់ស្កាត់និងវាយបកវប្បធម៌បរទេសយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាព។

·សំណួរទី១៣: តើការសិក្សាចំណេះដឹងទូទៅផ្តល់សារប្រយោជន៍ដូចម្តេចខ្លះចំពោះអ្នកសិក្សា?

·ចម្លើយទី១៣: ការសិក្សាចំណេះដឹងទូទៅផ្តល់សារប្រយោជន៍ :

–ចេះច្នៃប្រឌិតវប្បធម៌បរទេសស្របចំណូលចិត្តខ្មែរ   និងបណ្តុះនូវមនោសញ្ចេតនាថែរក្សាការពារសម្បត្តិជាតិ។

–មានទុនសម្រាប់ការបកស្រាយពន្យល់មហាជន  និងផ្សារភ្ជាប់នូវវប្បធម៌ជាតិ និងអន្តរជាតិក្នុងការងារអប់រំទូទៅ។

–ស្គាល់ច្បាស់ប្រភពលក្ខណៈ វប្បធម៌ជាតិរួមគ្នាលើកតម្កើង និងចេះផ្សព្វផ្សាយវប្បធម៌ខ្មែរព្រមជាមួយការទប់ស្កាត់វប្បធម៌ពាលា។

–ធ្វើការអប់រំផ្សព្វផ្សាយបន្ត ពីវិធានការការពារបរិស្ថានថែរក្សានូវសុខភាព ការអនុវត្តច្បាប់ ការគោរព   សិទ្ធិ ប្រជាធិបតេយ្យ ព្រមទាំងលើកកម្ពស់តម្លៃអត្តសញ្ញាណ និងព្រលឹងជាតិ។

–ចេះរស់នៅក្នុងសង្គមសីលធម៌ គុណធម៌ ចរិយាធម៌ លុបបំបាត់ការរើសអើង ប្រកាន់វណ្ណៈប្រកបដោយកិត្តិយសសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ។

–មានសាមគ្គីភាព សមូហភាព ចេះអប់រំទូន្មានខ្លួនក្នុងការប្រើប្រាស់សិទ្ធិសេរីភាព និងជំរុញការការពារ ការប្រើប្រាស់ និងការអភិវឌ្ឍលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។

–មានមនសិការវិជ្ជាជីវៈប្រកបរបរសុចរិត ស្គាល់ពីទួនាទីភារកិច្ច និងស្វ័យកែលម្អខ្លួនឯងជាប្រចាំ។

–រួមកម្លាំងគ្នាលុបបំបាត់ភាពក្រីក្រ និងចូលរួមអភិវឌ្ឍសង្គម។

·សំណួរទី១៤: ដូចម្តេចដែលហៅថាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ?ចូរបង្ហាញពីសារៈសំខាន់និងការអនុវត្ត  របស់វា?

·ចម្លើយទី១៤: លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យជាលទ្ធិដែលផ្តល់អំណាចដល់ប្រជាជនជាធំ ក្នុងការសម្រេចជោគ វាសនាប្រទេសជាតិ ឲ្យស្របតាមតម្រូវការ ឆន្ទៈ  និងបំណងប្រាថ្នារបស់ប្រជាជន។ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមានសារៈសំខាន់ ជាច្រើនដូចជា :

–ផ្តល់សិទ្ធិសេរីភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការជ្រើសរើសតំណាងខ្លួនមានសិទ្ធិបង្កើតសមាគម ក្រុមហ៊ុន មូលនិធិ ឬអង្គការសង្គមផ្សេងៗ

ដើម្បីបម្រើដល់ប្រជាជនទប់ទល់អំពើពុករលួយ ជំរុញអភិបាលកិច្ចល្អ និងការពារសេរីភាព។

–ផ្តល់សេរីភាពពេញលេញក្នុងការបញ្ចេញមតិយោបល់  តាមរយៈការសរសេរ ការនិយាយ ការផ្សព្វ  ផ្សាយ ការផ្លាស់ប្តូរអំណាចដោយសន្តិវិធី។

–ធានាសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការហូបចុកអនាម័យ ការសិក្សាការថែរក្សាសុខភាព…ស្ថិតក្នុងក្របខណ្ឌ  នៃច្បាប់។គោលការណ៍ល្អៗក្នុងការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមាន :

+មានសមភាពមិនរើសអើងប្រកាន់វណ្ណៈ ពណ៌សម្បុរ និងការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ដោយបំពេញភារកិច្ច តាមតួនាទី ឋានៈ យុត្តិធម៌។

+ផ្តល់សិទ្ធិសេរីភាពគ្រប់បែបយ៉ាង(ការនិយាយស្ដី បញ្ចេញមតិវែកញែកទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលធ្វើតាមឆន្ទៈរាស្ដ្រ។

+មានភាតរភាពយោគយល់ អធ្យាស្រ័យមិនរំលោភបំពានអ្នកដទៃ។

+មានសិទ្ធិចូលរួមប្រជុំ ការអប់រំ ការជឿលើសាសនា ការបង្កើតសមាគម និងផ្តល់សិទ្ធិលើវិស័យ   សេដ្ឋកិច្ច និងម្ចាស់ កម្មសិទ្ធិ។

+មានការបោះឆ្នោតគោរពលទ្ធផលឆ្នោតដោយសេរី ត្រឹមត្រូវនិងយុត្តិធម៌។

+មាននីតិអាជ្ញាគ្រប់គ្រងច្បាប់មានតុលាការ ជំហរអព្យាក្រិត។

+មានពហុបក្សជាច្រើន ដើម្បីរក្សាតុល្យភាពក្នុងការគ្រប់គ្រង។

+មន្ដ្រីរាជការគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ត្រូវអនុវត្តភារកិច្ចតាមតួនាទីរៀងៗខ្លួន។

·សំណួរទី១៥: ដូចម្តេចដែលហៅថាសិទ្ធិ?សេរីភាព?ចូរបង្ហាញពីការអនុវត្តនៅក្នុងសង្គម និងព្រំដែន

របស់វា?

·ចម្លើយទី១៥: សិទ្ធិ ជាអ្វីៗដែលជាតម្រូវការដ៏សំខាន់ក្នុងការរស់នៅក្នុងសង្គមដែលប្រកបដោយសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ និង   សុភមង្គល។

សេរីភាព ជាភាពដែលត្រូវធ្វើ អ្វីៗបានតាមចិត្តតាំងពីកំណើតដោយគ្មានព្រំដែនកំណត់។

·ក្នុងការអនុវត្តយើងត្រូវចេះប្រើប្រាស់សិទ្ធិរបស់ខ្លួនស្ថិតក្នុងព្រំដែនច្បាស់លាស់ ដើម្បីកុំក្លាយជាការរំលោភសិទ្ធិ។

–ព្រំដែននៃសិទ្ធិគឺច្បាប់។

–ព្រំដែននៃច្បាប់គឺសិទ្ធិ។

–ការប្រើសិទ្ធិមិនគោរពច្បាប់ នាំឲ្យអនាធិបតេយ្យ។

–ការប្រើច្បាប់មិនគោរពសិទ្ធិ នាំឲ្យផ្តាច់ការ។

·សំណួរទី១៦: តើប្រជាពលរដ្ឋក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យមានសិទ្ធិ កាតព្វកិច្ច និងស្មារតីយ៉ាង   ដូចម្តេចខ្លះ?

·ចម្លើយទី១៦: សិទ្ធិ សំខាន់ៗមាន :

+បោះឆ្នោត និងឈរឈ្មោះឲ្យគេបោះឆ្នោត។

+ចូលរួមបង្កើតសមាគម ឬគណបក្សនយោបាយ។

+សេរីភាពបញ្ចេញមតិ និងទាមទារឲ្យអ្នកដឹកនាំធ្វើតាមខ្លួន។

–កាតព្វកិច្ច សំខាន់ៗមាន :

+គោរពរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ច្បាប់ សិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។

+ចូលរួមដឹងឮ ;ចូលរួមកិច្ចការកសាងជាតិជាមួយរដ្ឋាភិបាល។

–ស្មារតី សំខាន់ៗមាន :

+អត់ធ្មត់ អនុគ្រោះ យោគយល់ សម្របសម្រួល ;សហការគ្នា។

+ហ៊ានបញ្ចេញមតិ ជជែកវែកញែករកខុសត្រូវ។

·សំណួរទី១៧: ចូរនិយាយពីគុណសម្បត្តិ និងគុណវិបត្តិនៃវិទ្យាសាស្ត្រ ?

·ចម្លើយទី១៧: គុណសម្បត្តិ វិទ្យាសាស្ត្រមាន :

–ជួយសម្រួលការរស់នៅឲ្យប្រសើរតាមរយៈសម្ភារៈទំនើបៗ។

–ជួយថែរក្សាសុខភាព សម្រួលគមនាគមន៍ការធ្វើដំណើរ។

–នាំមនុស្សឲ្យស្រលាញ់សច្ចភាព ការពិតទូទៅត្រួតត្រាលើធម្មជាតិ។

–បណ្តុះការត្រិះរិះស្វែងរកការពិតបំបាត់ជំនឿមិនសមហេតុផល។

–ដឹកនាំមនុស្សឲ្យជឿលើសមត្ថភាពខ្លួនឯង និងពង្រឹងពង្រីកសេចក្តីសុខទាំងផ្លូវកាយ ផ្លូវចិត្ត សម្ភារៈ។

–ពង្រីកការសិក្សាស្រាវជ្រាវគាស់អាថ៌កំបាំងប្រកបដោយការកែច្នៃ។

គុណវិបត្តិ វិទ្យាសាស្ត្រមាន :

–ជាមធ្យោបាយបម្រើប្រយោជន៍អ្នកមាននិងជិះជាន់អ្នកទន់ខ្សោយ។

–ធ្វើឲ្យមនុស្សមានមហិច្ឆតា លោភលន់ចង់បានមិនចេះចប់។

–បង្កើតការឈ្លានពាន អស្ថិរភាពសង្គម និងសន្តិសុខពិភពលោក។ដូចនេះដើម្បីឲ្យវិទ្យាសាស្ត្រមានសារប្រយោជន៍ និងមានតម្លៃ

ទាមទារឲ្យបង្កើតការប្រើប្រាស់វិទ្យាសាស្ត្រស្ថិតក្នុងក្របខណ្ឌសីលធម៌ ដើម្បីផ្តល់ភាពសន្តិសុខ និងវឌ្ឍនភាព  សុភមង្គលដល់មនុស្សទូទៅ។

·សំណួរទី១៨: ចូរបង្ហាញចំណុចសំខាន់ៗរវាងការដឹកនាំផ្តាច់ការនិងការដឹកនាំបែបប្រជាធិបតេយ្យ ? ·ចម្លើយទី១៨: ចំណុចសំខាន់ៗនៃការដឹកនាំទាំងពីរមាន : 

 +ការដឹកនាំផ្តាច់ការ: 

–បុគ្គលនិយម បក្សពួកតត្រកូល។ 

–ការស្លាប់រស់របស់រាស្ត្រគឺស្ថិតលើអ្នកមានអំណាច អត្តនោម័ត។ 

–ច្បាប់ស្ថិតលើអ្នកមានអំណាចគ្មានការគោរព សិទ្ធិមនុស្ស។ 

–មនុស្សមានសិទ្ធិមិនស្មើគ្នាគ្មានគឺគ្មានសេរីភាព ក្នុងការ បញ្ចេញមតិ។ 

–ប្រជាជនគ្មានតម្លៃថ្លៃថ្នូរមានភាពភ័យខ្លាចសង្គម មានអសន្តិសុខ។

 +ការដឹកនាំបែបប្រជាធិបតេយ្យ

–មេដឹកនាំកើតតាមរយៈការបោះឆ្នោតដោយសេរី យុត្តិធម៌។ 

–យកច្បាប់ជាធំ មានការគោរពច្បាប់និងសិទ្ធិមនុស្ស។ 

–ប្រជារាស្រ្តមានសិទ្ធិសេរីភាពគ្រប់យ៉ាងយ៉ាង ទូលំទូលាយ។ 

–វាសនាជាតិស្ថិតលើរាស្ត្រ។ 

–ប្រជាជនមានសេចក្តីសុខទាំងផ្លូវកាយចិត្ត មានជីវភាពធូរធារ។ 

–សង្គមជាតិមានសណ្តាប់ធ្នាប់ និងមានសន្តិសុខល្អ។

·សំណួរទី១៩: តើអ្វីទៅជានីតិរដ្ឋ ?តើប្រទេសមាននីតិរដ្ឋ មានលក្ខណៈសំខាន់ៗប៉ុន្មានយ៉ាង ?អ្វីខ្លះ ?
·ចម្លើយទី១៩: នីតិរដ្ឋជា ឬប្រទេសដែលប្រកាន់យកច្បាប់ជាគោល។ ប្រទេសមាននីតិរដ្ឋមានលក្ខណៈសម្គាល់   បួនយ៉ាងគឺ :
–រដ្ឋអំណាចមានគតិយុត្តិធម៌ :(ប្រកាន់យុត្តិធម៌ស្របឆន្ទៈរាស្ត្រ )។
–ការអនុវត្តច្បាប់គិតពីសិទ្ធិពលរដ្ឋ :(ទាក់ទងសេរីភាណ ;មានឧត្តម-គតិបម្រើប្រយោជន៍រាស្ត្រ មានស្ថាប័នទ្រទ្រង់មិនបំបិទសិទ្ធិតវ៉ា)។
–ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ :(ការផ្សព្វផ្សាយច្បាប់ផ្សេងៗ)។

–មានជំហរទទួលខុសត្រូវ :(ភ្ញាក់រឭកខ្លួនឯង មានឆន្ទៈផ្ទាល់ខ្លួន និងគ្មានការបង្ខិតបង្ខំ )។

·សំណួរទី២០: តើអ្នកស្នេហាជាតិត្រូវមានគុណសម្បត្តិដូចម្តេចខ្លះ?
·ចម្លើយទី២០: អ្នកស្នេហាជាតិត្រូវមានគុណសម្បត្តិដូចជា :
–បំពេញវីរៈភាព អង់អាចក្លាហាន តស៊ូប្រឆាំងមិនខ្លាចស្លាប់។
–ធ្វើពលិកម្មហ៊ានលះបង់អ្វីៗគ្រប់យ៉ាងរួមទាំងជីវិតដើម្បីជាតិ។
–ធ្វើសកម្មភាពមានប្រយោជន៍ប្រកបដោយសីលធម៌ខ្ពស់ ចេះមានចិត្តស្រលាញ់ាការពារកិត្តិយស
កេរ្តិ៍ឈ្មោះ និងសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ ជាងទ្រព្យសម្បត្តិខ្លួន។
–ស្រលាញ់ប្រយោជន៍រួមជាងប្រយោជន៍បុគ្គល។
–មានវិចារណញាណ ចេះស្រលាញ់ជាតិ អត្តសញ្ញាណជាតិ។
–មានឆន្ទៈមនសិការស្នេហាជាតិ មិនរាថយ។

·សំណួរទី២១: តើរបបមាតាធិបតេយ្យបានជះឥទ្ធិពលដល់វិស័យអ្វីខ្លះក្នុងសង្គមខ្មែរបច្ចុប្បន្ន ?
·ចម្លើយទី២១: របបមាតាធិបតេយ្យបានជះឥទ្ធិពលដល់វិស័យជាច្រើនដូចជា :
–វិស័យគ្រួសារ :(បុរសដណ្តឹងស្ត្រី ;ប្រពន្ធកាន់លុយ ;រៀបការខាងស្រីទៅបម្រើខាងស្រី )។
–វិស័យសង្គម :(រាប់ខ្សែស្រលាយខាងម្តាយ ;ដាក់ឈ្មោះស្ត្រីមុនបុរសដាក់ឈ្មោះភូមិស្រុកប្រទរសជារបស់ស្ត្រី )។
–វិស័យរដ្ឋបាល :(មានពាក្យមេពីមុខគ្រប់ឋានានុក្រម )។
–វិស័យអប់រំ :(ពាក្យស្លោក សុភាសិត អប់រំលើកកម្ពស់ស្ត្រី )។
–វិស័យសិល្បៈស្ថាបត្យកម្ម :(សង់ប្រាសាទ ;ភ្នំ )។
–វិស័យទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណី :(ការរៀបការតោងស្បៃ ចូលម្លប់ )។
–វិស័យការងារ :(អាទិភាពស្ត្រី )។

·សំណួរទី២២: តើអរិយធម៌ខ្មែរមានលក្ខណៈពិសេសអ្វីខ្លះ?  តើអរិយធម៌សម័យ អង្គរ រុងរឿងអាស្រ័យកត្តាអ្វីខ្លះ?
·ចម្លើយទី២២:អរិយធម៌ខ្មែរមានលក្ខណៈពិសេសពីរយ៉ាងគឺ :
–លក្ខណៈជាតិ (លក្ខណៈស្ថិតស្ថេរ ទាក់ទងទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណីទឹកដី ភូមិសាស្ត្រ ស្របតាម    ចំណូលចិត្តប្រជាជនខ្មែរ )។
–លក្ខណៈសំយោគ (បត់បែនតាមបរទេសមានលក្ខណៈវិទ្យាសាស្ត្រទំនើបយកមកកែច្នៃតាមចំណូលចិត្តខ្មែរលក្ខណៈ ជាតូបនីយកម្ម។
អរិយធម៌នៅសម័យអង្គររុងរឿងដោយកសារកត្តា :
–កត្តាពលកម្មមនុស្ស :(មេដឹកនាំមានសាមគ្គីភាព ឯកភាព ឧត្តមគតិប្រជាធិបតេយ្យ ការច្នៃប្រឌិត ឯប្រជារាស្ត្រ មានទំនុកចិត្តលើអ្នកដឹកនាំ មាន
ទំនាក់ទំនងល្អ គោរពលទ្ធិទេវរាជ ពុទ្ធរាជ )។
–កត្តាភូមិសាស្ត្រ :(ដីមានជីជាតិ សម្បូរសម្បត្តិធម្មជាតិ សម្បូរដោយគមនាគមន៍ ងាយស្រួលធ្វើ
ពាណិជ្ជកម្មកសិកម្ម )។
–កត្តាប្រវត្តិសាស្ត្រ :(មហានគរមានអំណាច ទឹកដីធំទូលាយនិងមានមានឥទ្ធិពលលើពិភពលោក )​។

·សំណួរទី២៣: ដូចម្តេចដែលហៅថាអត្តសញ្ញាណជាតិ ?តើអត្តសញ្ញាណជាតិខ្មែរមានសារៈសំខាន់ដូចម្តេចខ្លះ ?
·ចម្លើយទី២៣:អត្តសញ្ញាណជាតិ<អត្ត+សញ្ញាណ+ជាតិ។
–អត្ត :គ្រឿងឬវត្ថុសម្គាល់ខ្លួន។
–សញ្ញាណ :សេចក្តីដឹងជាក់ ការយល់ច្បាស់។
–ជាតិ :កំណើតមនុស្សមានសញ្ជាតិផ្សេងៗ។ដូចនេះអត្តសញ្ញាណជាតិជាក្រុមមនុស្សដែលមានកំណើតនៅ ក្នុងដែន ដីជាមួយគ្នា មានប្រវត្តិដូចគ្នា ឬមានភាសាតែមួយដូចគ្នា រីឯលក្ខណៈវប្បធម៌(ទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណី សាសនា សិល្បៈ)ដូចគ្នា ចិត្តគំនិតឆន្ទៈរួមតែមួយ រូបសម្បត្តិ ចរិយាសម្បត្តិដូចគ្នាមានលក្ខណៈធម្មជាតិ សម្បត្តិវប្បធម៌ដូចគ្នា។ សារៈសំខាន់នៃអត្តសញ្ញាណជាតិ  ខ្មែរមាន :
–ស្គាល់ពីប្រភពលក្ខណៈ តម្លៃព្រលឹងជាតិច្បាស់លាស់ ឈានទៅស្គាល់អរិយធម៌ ធ្វើឲ្យមានមោទនភាព មនសិការប្រយោជន៍ជាតិ។
–ស្គាល់តម្លៃអរិយធម៌ជាតិ និងអត្តចរិតរបស់ជាតិ។
–ចេះថែរក្សាការពារសញ្ញាណជាតិខ្មែរ។
–ចេះទប់ស្កាត់អរិយធម៌បរទេសដែលអសកម្ម។
–ចេះធ្វើជាតូបនីយកម្មលើអរិយធម៌បរទេសដែលល្អៗ និងផ្តល់នូវប្រយោជន៍ ដោយមានលក្ខណៈស្របចំនូលចិត្តខ្មែរ។​

·សំណួរទី២៤: តើវត្តអារាមមានសារៈសំខាន់ដូចម្តេចខ្លះចំពោះប្រជាជនខ្មែរ ?
·ចម្លើយទី២៤: វត្តអារាមមានសារៈសំខាន់ជាច្រើនដូចជា :
–ជានិមិត្តរូបពុទ្ធសាសនាសម្រាប់គោរពបូជា។
–ជាឃ្លាំងមរតក វប្បធម៌ជាតិសម្បូរបែប។
–ជាមន្ទីរពេទ្យព្យាបាលជំងឺអ្នកមានវិបត្តិផ្លូវចិត្ត។
–ជាមជ្ឈមណ្ឌលសង្គ្រោះទុគ៌តជន(ក្មេងកំព្រា ជនពិការអនាថា…)។
–ជាកន្លែងអប់រំសីលធម៌ គុណធម៌ ចំណេះចំនាងផ្សេងៗ។
–ជាកន្លែងធ្វើបុណ្យទានសម្រាប់ពុទ្ធសាសនិកជន។
–ជាសារមន្ទីរថែរក្សាតម្កល់ឯកសារដែលមានតម្លៃ។

·សំណួរទី២៥: ដូចម្តេចដែលហៅថាបរិស្ថាន ?តើបរិស្ថានចែកជាប៉ុន្មានប្រភេទ ?ចូររៀបរាប់វិធីថែរក្សាការពារបរិស្ថាន ?
·ចម្លើយទី២៥: បរិស្ថានជាអ្វីៗដែលនៅជុំវិញខ្លួនយើងទោះមានជីវិតក្ដី គ្មានជីវិតក្ដីហើយមានទំនាក់ទំនងគ្នាទៅវិញទៅមក។បរិស្ថាន
ចែកជាបីប្រភេទគឺ :
–បរិស្ថានធម្មជាតិ(អ្វីៗកើតឯកឯង)។
–បរិស្ថានមនុស្ស(ប្រជាជនទូទៅ)។
–បរិស្ថានសង្គមវប្បធម៌(អ្វីៗកើតពីស្នាដៃមនុស្ស )។វិធីថែរក្សាការពារបរិស្ថានមាន :
–មិនចោលសំរាមកាកសំណល់ជាតិពុលចាល់ក្នុងទឹក។
–ជួយថែរក្សាសម្អាតទីធ្លាសាធារណៈ និងគេហដ្ឋាន។
–កាត់បន្ថយការប្រើថ្នាំគីមី ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ។
–ដាំដើមឈើឡើងវិញក្នុងគ្រួសារសាលារៀន សហគមន៍។
–​ជួយរក្សាអនាម័យទឹក ដីកាត់បន្ថយផ្សែងពុលផ្សេងៗ។
–ចូររួមធ្វើអនាម័យតាមសហគមន៍ និងបំផុសការការពារបរិស្ថាន។
–បំផុសការផ្សព្វផ្សាយឲ្យបានទូលាយពីសារៈសំខាន់នៃការការពារបរិស្ថានតាមរយៈការរួបរួមសាមគ្គី គ្នាគ្រប់ មជ្ឈដ្ឋាន។
–ជំរុញការអនុវត្តច្បាប់បរិស្ថានឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព។

·សំណួរទី២៦: តើកិច្ចការពារបរិស្ថានជាភារកិច្ចរបស់អ្នកណា ?
·ចម្លើយទី២៦: កិច្ចការពារបរិស្ថានជាភារកិច្ចរបស់ :
–ក្រសួងបរិស្ថាន :
+គ្រប់គ្រងបរិស្ថានតាមដានពិនិត្យណែនាំអនុវត្តកម្មវិធីបរិស្ថាន។
+ជាសេនាធិការដ្ឋាភិបាល ការពារធនធានធម្មជាតិ។
+ការរួមកម្លាំងពីប្រជាជន និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធការងារបរិស្ថាន។
+រៀបចំផែនការទិសដៅ ពង្រាងច្បាប់ការពារបរិស្ថាន និងបង្ក្រាបបទល្មើសផ្សេងៗ។
–យើងទាំងអស់គ្នា :ការរួមសហការអនុវត្តភារកិច្ចបរិស្ថានរួមគ្នា គឺមិនប្រកាន់និន្នាការអ្វីទាំងអស់ ដើម្បីបរិស្ថានយើងទាំងអស់គ្នា
ក្នុងជំហរនិងទំនួលខុសត្រូវរួមគ្នា។

·សំណួរទី២៧: អ្វីជាមាតុភូមិប្រទេស ?តើយើងត្រូវបណ្តុះគំនិតស្នេហាជាតិ និងជាតិនិយមដូចម្តេច ?
·ចម្លើយទី២៧: មាតុភូមិប្រទេស គឺជាប្រទេសកំណើត ដែលមនុស្សទាំងឡាយធ្លាប់រស់នៅជាមួយគ្រួសាររបស់ខ្លួន។ចំណែកស្នេហា
ជាតិ​ គឺស្នេហាមាតុប្រទេស ទឹកដី ភ្នំទន្លេ ព្រៃឈើ សម្បត្តិធម្មជាតិ ដែលជាវប្បធម៌ជាតិខ្លួន។យើងត្រូវ  បណ្តុះ :
–គំនិតជាតិនិយមសំខាន់ៗមាន :
+អប់រំឲ្យស្រលាញ់ទឹកដីភូមិកំណើត មានចំនូលចិត្តចង់រស់នៅស្រុកកំណើតទាក់ទងអនុស្សាវរីយ៍ ទីកន្លែងលក្ខខណ្ឌភូមិសាស្ត្រ។
+បង្កើតមនោសញ្ចេតនាស្នេហាជាតិឯកឯងដោយជ្រាលជ្រៅតាំងពីមាតុភូមិភាសាអក្សរសាស្ត្រទំនៀម ទំលាប់ប្រពៃណី សិល្បៈនិងបរិយាកាសទូទៅ។
+គឺអប់រំឲ្យស្រលាញ់សម្បត្តិវប្បធម៌ និងធម្មជាតិព្រមជាមួយសិល្បៈរៀងៗខ្លួន។
+អប់រំមនសិការផ្ន​ត់គំនិតស្រលាញ់ពលកម្មធ្វើពលីកម្មសំរាប់ជាតិ។
+អប់រំឲ្យស្រលាញ់ជនជាតិប្រវត្តិសាស្ត្រអរិយធម៌របស់ខ្លួន។
+អប់រំឲ្យចេះច្នៃប្រឌិតកសាងប្រទេស និងខ្លួនឯងឲ្យរីកចម្រើន។
–គំនិតស្នេហាជាតិសំខាន់ៗមាន :
+បំពេញវីរសកម្មភាពដើម្បីជាតិប្រកបដោយសមត្ថភាពខ្ពស់។
+ហ៊ានលះបង់ជីវិត និងអ្វីៗទាំងអស់ដើម្បីជាតិ។
+ប្រព្រឹត្តិអំពើល្អប្រកបដោយសីលធម៌គុណធម៌ខ្ពស់ដោយស្រលាញ់កិត្តិយស កេរ្តិ៍ឈ្មោះ សេចក្តីថ្លៃថ្នូរជាងទ្រព្យសម្បត្តិលុយកាក់។
+បង្កើតវិចារណញាណ នឹកដល់អ្វីជាអត្តសញ្ញាណជាតិ ព្រលឹងជាតិឧត្តមភាព និងមោទនភាពជាតិ។

·សំណួរទី២៨: តើបញ្ហាអសកម្ម(ស្រី ស្រា ល្បែង គ្រឿងញៀន )ដែលយុវជនកំពុង ប្រឈមមុខ បណ្តាលមកពីកត្តាអ្វីខ្លះ? ចូលបង្ហាញពីភារកិច្ចរបស់អ្នកនិងអាកប្បកិរិយាចំពោះបញ្ហានេះ ?
·ចម្លើយទី២៨: មូលហេតុទាំងនេះបណ្តាលមកពីកត្តាជាច្រើនដូចជា :
–កត្តាគ្រួសារ :( ភាពក្រីក្រ ភាពមមាញឹកការងារ ខ្វះការអប់រំ ទម្រើកូនពេក។
–កត្តាសាលារៀន :(ជីវភាពគ្រូខ្វះខាត ភ័យខ្លាចសិស្ស មានពេលតិចខ្លាចឥទ្ធិពលម៉ែឪសិស្ស )។
–កត្តាសង្គម :(ខ្វះការចូលរួមសហការគ្នា ;ការលុកលុយវប្បធម៌ពីពួកបរទេស ការអនុវត្តច្បាប់ខ្វះ
តម្លាភាព ឥទ្ធិពលប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយមិនល្អនិងការសាបព្រោះឥទ្ធិពលអាក្រក់ពីកូនអ្ន​កមាន )។
–កត្តាបុគ្គល :(ការសេពគប់មិត្តមិនល្អ ការស្វែងរកភាពប្លែកៗខ្វះការពិចារណា )។ភារកិច្ច និងអាកប្បកិរិយា
សំខាន់ៗមាន :
+រស់នៅប្រកបដោយសីលធម៌គុណធម៌ ចេះគោរពចាស់ទុំ គ្រូ ច្បាប់ឲ្យសមជាកូនល្អ មិត្តល្អ សិស្ស    ល្អ ។
+ខំរៀនឲ្យបានពូកែ ជួយធ្វើការងារផ្ទះ សេពគប់មិត្តមិត្តល្អៗ។
+ស្តាប់គ្រូឪពុកម្តាយទូន្មាន យកពរលធ្វើអ្វីមានប្រយោជន៍។
+ចូលរួមសកម្មភាពសង្គម ចៀសចេញពីអបាយមុខ។
+រាយការណ៍អាជ្ញាធរសមត្ថកិច្ចពីបញ្ហាអសកម្ម។
+ជួយអប់រំផ្សព្វផ្សាយទាក់ទងមិត្តភក្តិ បងប្អូនចេញចាកអបាយមុខ។

·សំណួរទី២៩: តើទេសចរណ៍នៅកម្ពុជាចែកជាប៉ុន្មានប្រភេទ ?អ្វីខ្លះ?
·ចម្លើយទី២៩: ទេសចរណ៍នៅកម្ពុជាចែកជាប្រាំប្រភេទគឺ :
–ទេសចរណ៍វប្បធម៌ :(ការកំសាន្តតាមប្រាសាទ វត្តអារាម សារមន្ទីរប្រពៃណី សម្លៀកបំពាក់ ល្បែងប្រជាប្រិយ )។
–ទេសចរណ៍ធម្មជាតិ :(ការកំសាន្តតាមតំបន់ធម្មជាតិ បរិស្ថាន ការការពារគ្រប់គ្រង ការរស់នៅជំនឿ ប្រពៃណី ជនជាតិភាគតិច )។
–ទេសចរណ៍អរូបី :(ការកំសាន្តនៅតំបន់ទាក់ទងសាសនាការគោរពអ្នកតា ភាពអស្ចារ្យមើលមិនឃើញ)។
–ទេសចរណ៍កែច្នៃ :(ការកំសាន្តតាមរមណីយដ្ឋានមជ្ឈមណ្ឌលកីឡាផ្សារ ឆ្នេរសមុទ្រ។
–ទេសចរណ៍ជំនួញ :(ការកំសាន្តតាមតំបន់ ដើម្បីស្វែងរកទីតាំងនៃការធ្វើវិយោគទុន )។

·សំណួរទី៣០: តើសីលធម៌ប្រាំយ៉ាងដែលមនុស្សត្រូវប្រកាន់យកដើម្បីរស់នៅដែលប្រកបដោយគុណ
ធម៌សមរម្យមានអ្វីខ្លះ​?
·ចម្លើយទី៣០: សីលធម៌ទាំងប្រាំយ៉ាងមាន :
–សីលធម៌ផ្ទាល់ខ្លួន :(ដឹងខុសត្រូវល្អអាក្រក់ ក្លាហាន មានការទទួលខុសត្រូវ មានភាពម្ចាស់ការក្នុង ការងារ )។
–សីលធម៌ក្នុងគ្រួសារ :(ស្គាល់កាតព្វកិច្ចជាឪពុកម្តាយជាកូន ចិញ្ចឹមបីបាច់កូនឲ្យកូនរៀនសូត្រ ស្រលាញ់ ឧបត្ថម្ភកូន អប់រំកូនស្មើៗគ្នា)។
–សីលធម៌វិជ្ជាជីវៈ :(មិនលោភលន់ ប្រកបរបរសុចរិត មិនរំលោភបំពានអ្នកដទៃ មានមនសិការការងារ ចេះតស៊ូព្យាយាមមិនរាថយ )។
–សីលធម៌ក្នុងសង្គម :(មានសាមគ្គីល្អ មិនបង្កទំនាស់ ចេះគោរពសិទ្ធិគ្នា ស្រលាញ់យុត្តិធម៌ ស្រលាញ់មនុស្សទូទៅ ទទួលស្គាល់ទុក្ខអ្នកដទៃ )។
–សីលធម៌ពិភពលោក :(មានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយបរទេស  ដោយមិនប្រកាន់ជាតិសាសន៍ វណ្ណៈ ពណ៌សម្បុរ…)។

·សំណួរទី៣១: តើក្នុងការរស់នៅមនុស្សត្រូវប្រកាន់គុណធម៌ប៉ុន្មានយ៉ាង?អ្វីខ្លះ?
·ចម្លើយទី៣១: ក្នុងការរស់នៅមនុស្សត្រូវប្រកាន់គុណធម៌ប្រាំយ៉ាងគឺ :
–គោរពមាតាបិតាចាស់ទុំ​ (ស្គាល់អំពើល្អអាក្រក់ សុចរិត ស្មោះត្រង់យុត្តិធម៌ )។
–គោរពសិទ្ធិមនុស្ស​ (មិនរើសអើងអត់ឱន អធ្យាស្រ័យ )។
–មានព្រហ្មវិហារធម៌ (មេត្តា ករុណា មុទិតា ឧបេក្ខា )។
–មានសីលប្រាំ (បាណា អទិន្នា មុសា កាមេ សុរា )។
–មានទសពិធរាជធម៌ (ទាន សីល បរិច្ចាគ អាជ្ជវៈ មន្ទវៈ តបៈ ខន្តីអក្កោធនៈ អវិហិង្សា អវិរោធនៈ )។

·សំណួរទី៣២: ហេតុអ្វីបានជាគេថា ការស្គាល់ខ្លួនឯងជាប្រភពថាមពលដែលជំរុញឲ្យទទួល ជោគជ័យ?
·ចម្លើយទី៣២: បានជាគេថាការស្គាល់ខ្លួនឯងជាប្រភពថាមពលដែលជំរុញឲ្យទទួលជោគជ័យព្រោះ ស្គាល់ខ្លួនឯងគឺស្គាល់ :
–ចំណុចខ្លាំង ចំណុចខ្សោយ សមត្ថភាព លទ្ធភាព ទំនោរ កម្លាំងចិត្តកាយ ស្មារតី ស្គាល់ទីតាំងភូមិសាស្ត្របានច្បាស់លាស់។
–ស្គាល់ការងារស្របសមត្ថភាព កម្លាំងកាយប្រាជ្ញា ចេះកំណត់ និងធ្វើជាម្ចាស់លើខ្លួនឯង។
–ចេះរៀបចំគំរោងផែនការការងារសមស្រប។
–ចេះធ្វើការសម្រេចចិត្តបានច្បាស់លាស់ និងមានការគាំទ្រពីមហា- ជន។
–ចេះធ្វើការងារបានល្អ ទទួលលទ្ធផលជាទីពេញចិត្ត។

·សំណួរទី៣៣: ដូចម្តេចដែលហៅថាអំពើហិង្សា?តើអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ ដែលបណ្តាលមកពីមូលហេតុអ្វីខ្លះ?
·ចម្លើយទី៣៣:អំពើហិង្សាជាការបៀតបៀន ការធ្វើអាក្រក់ ការវាយដំការរំលោភបំពានដែលកើតមានឡើងធ្វើឲ្យ
ឈឺចាប់ ប៉ះពាល់ផ្លូវកាយផ្លូវវាចា និងផ្លូវចិត្ត។អំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារបណ្តាលមកពីមូលហេតុជាច្រើន
ដូចជា :
–កត្តាធម្មជាតិ :(ស្ត្រីមានកម្លាំងខ្សោយជាងបុរស )។
–កត្តាបុគ្គល :(ប្តីមានអំណាចចាត់ទុកប្រពន្ធជាទាសី រឹងរូស ឆាប់ខឹងឆេវ​ឆាវ មួមៅ មើលងាយស្ត្រីភេទ មិនទទួលខុសត្រូវលើភារកិច្ច គិតថា
អំពើហិង្សា ជាដំណោះស្រាយ ជាការអប់រំទូន្មាន )។
–កត្តាទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណី :(ការមិនឲ្យតម្លៃស្ត្រី ;ការអប់រំស្ត្រីឲ្យខ្លាចប្តី ;គោរព ស្តាប់បង្គាប់ប្តី សុខចិត្តរងទុក្ខអត់ធ្មត់គ្រប់យ៉ាង )។
–កត្តាសង្គម :(គិតថាជាបញ្ហាឯកជន ;មិនហ៊ានលូកដៃគ្រួសារគេមិនហ៊ានអន្តរាគមន៍ ;រឿង      តូចតាច )។
–កត្តាច្បាប់ :(ពុំទាន់មានច្បាប់ ការទប់ស្កាត់នៅមានកម្រិត ផ្សះផ្សារសម្រុះសម្រួល )។

·សំណួរទី៣៤: តើវប្បធម៌សន្តិភាពមានអត្ថប្រយោជន៍អ្វីខ្លះចំពោះសង្គមខ្មែរ ?
·ចម្លើយទី៣៤: វប្បធម៌សន្តិភាពមានអត្ថប្រយោជន៍ជាច្រើនចំពោះសង្គមខ្មែរ :
–វប្បធម៌សន្តិភាពជាភាវៈទ្រទ្រង់នូវការសាបព្រោះបណ្តុះបណ្តាលភាពស្ងប់ចិត្ត បង្កើតចរិយាធម៌ ចេះគោរពសិទ្ធិមនុស្សស្របតាម
ប្រជាធិបតេយ្យនិងលទ្ធិពុទ្ធសាសនា ។
–អប់រំមនុស្សឲ្យគោរពជីវិតសព្វយ៉ាង លើកម្ពស់សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ និងលុបបំបាត់ការរើសអើង  ដោយមិនប្រកាន់
អ្វីទាំងអស់ ។
–អប់រំមនុស្សឲ្យប្រកាន់មាគ៌ាអហិង្សា ;មានខន្តីសន្តោស ;លះបង់អស្មិមានះ មានព្រហ្មវិហាធម៌ ក្នុងខ្លួន។
–អប់រំមនុស្សឲ្យចេះគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ចេះប្រើសិទ្ធិ ចេះគោរពច្បាប់ ធ្វើឲ្យសង្គមមានសណ្តាប់ធ្នាប់ល្អ។
–អប់រំមនុស្សឲ្យចេះអភិវឌ្ឍប្រកបទៅដោយនិរន្តរភាព ទាំងសម្ភារៈចំនេះដឹង បញ្ញាស្មារតី ដើម្បីវឌ្ឍនភាពនៃជីវិត និងសុភមង្គល។

·សំណួរទី៣៥: តើការបាត់បង់មនសិការ បង្កវិនាសកម្មដូចម្តេចខ្លះចំពោះខ្លួនឯងគ្រួសារ និងសង្គម  ជាតិ ?
·ចម្លើយទី៣៥: ការបាត់បង់មនសិការ បង្កវិនាសកម្មជាច្រើនចំពោះ :
–ខ្លួនឯង :(បាត់បង់ការសិក្សា ការងារ កិត្តិយសរងការមើលងាយរស់នៅឯកោ បាត់បង់សេរីភាពគ្មានសុវត្ថិភាព
ស្ថិរភាព )។
–គ្រួសារ :(បាត់បង់ទ្រព្យសម្បត្តិ ខូចកេរ្តិ៍ឈ្មោះ កិត្តិយស )។
–សង្គមជាតិ :(បាត់បង់ធនធានមនុស្ស សេដ្ឋកិច្ចកិត្យានុភាពប្រទេសសន្តិសុខសង្គម សេរីភាព    យុត្តិធម៌ មនុស្សធម៌ បាត់ប្រជាធិបតេយ្យ
បូរណភាពទឹកដីអត្តសញ្ញាណជាតិ វប្បធម៌ ខ្វះភាពម្ចាស់ការ និងទំនួលខុសត្រូវ )។

·សំណួរទី៣៦: ហេតុអ្វីបានជាយើងត្រូវស្វ័យវាយតម្លៃសកម្មភាពរបស់ខ្លួន ?
·ចម្លើយទី៣៦: បានជាយើងត្រូវស្វ័យវាយតម្លៃសកម្មភាពរបស់ខ្លួនព្រោះថា :
–ស្គាល់កាន់តែច្បាស់ពីចំណុចខ្លាំង ចំណុចខ្សោយ សមត្ថភាព លទ្ធភាព និងបទពិសោធរបស់ខ្លួន។
–រកឲ្យឃើញចំណុចខ្វះខាត និងកែលម្អ ស្វ័យអភិវឌ្ឍខ្លួនជាប្រចាំ។
–ត្រូវស្គាល់ខ្លួនឯងសិន មុនស្គាល់អ្នកដទៃ។

–ចង់បង្កើនប្រសិទ្ធភាពការងារ គុណសម្បត្តិ និងការទទួលខុសត្រូវ របស់ខ្លួន។

ពាក្យរាជស័ព្ទ

ពាក្យរាជស័ព្ទ

៙ ក ៚

ក = ព្រះសុរង

កជើង = ព្រះនិពន្ធបាទ, កព្រះបាទ

កដៃ = ព្រះករ, កព្រះហស្ត

កង = ព្រះវល័យ

កងកន់ = ព្រះពាហុរ័ក្ស, ព្រះពាហុរ័តន៍ (ព្រះពាហុរត្ន)

កង្វេរ = ព្រះអង្កុសា

កញ្ចក់​ឆ្លុះ = ព្រះឆាយ

កញ្ជ្រឹល = ព្រះទទ្ទុ

កន្តើយ​ព្រងើយ = ទ្រង់ព្រះឧបេក្ខា

កន្ត្រៃ = ព្រះទម្រង់សុក័ន្ត

កន្ថោរ​តូច = ព្រះសុពណ្ណស្រី

កន្ថោរ​ធំ = ព្រះសុពណ្ណរាជ

កន្ទក់​លាងដៃ = ព្រះកុណ្ឌកី

កន្ទូតអូង = ព្រះគីវង្គ

កន្លើត = ព្រះតាលុ

កន្សែង​ទ្រាប់​ថ្វាយបង្គំ = ព្រះកនិច្ឆាបង្គំ

កន្សែង​ជូត​ខ្លួន = ព្រះកនិច្ឆាព្រះអង្គ

កន្សែង​ជូត​ដៃ = ព្រះកនិច្ឆាព្រះហស្ត

កន្សែង​ជូត​មាត់ = ព្រះកនិច្ឆាព្រះឱស្ឋ

កន្សែងជូតមុខ = ព្រះកនិច្ឆាព្រះភក្ត្រ

កន្សែង​ជួត​ក្បាល = ស្នាប់ព្រះសិរ

កម្រាល, កន្ទេល, ចៀមចំ, ព្រំ = ព្រះនិសជ្ជនីយ៍

កាត់សក់ = ចម្រើនព្រះកេសា

កាល់ចិញ្ចើម = វិចិត្រព្រះភូមោ

កាវ​ពាក់​ត្រចៀក = ព្រះកុណ្ឌល

កុណ្ឌី​ទឹក = ព្រះសុវណ្ណភិង្គារ

កូនប្រសា​ប្រុស = ព្រះធីតុបតី

កូនប្រសា​ស្រី = ព្រះសុណិសា

កូប​ដំរី = ព្រះនាគាសនៈ

កើតទុក្ខ = ទ្រង់សោយទុក្ខ

កោរសក់ = ដាក់ព្រះកេសា

កៅអី = ព្រះសុវណ្ណកោច្ឆៈ

កាំបិតកោរ = ព្រះទម្រង់ខុរៈ

កាំបិតបត់ = ព្រះទម្រង់បិប្ផលី

កាំបិតបន្ទោះ = ព្រះទម្រង់ដងវែង (ដងង)

កាំបិតព្រា = ព្រះទម្រង់វាសី

កាំបិតស្នៀត ឬ​ក្រឹស = ព្រះទម្រង់ឆុរិកា

កាំបិតស្លា = ព្រះទម្រង់បូគៈ

កំភួនជើង = កំភួនព្រះបាទ

កំភួនដៃ = កំភួនព្រះហស្ត

កម្លាំងកាយ = ព្រះកាយពល

កំហាក = ព្រះខេឡាសុចិ

កម្អួត = ព្រះអាចៀន, ព្រះវមកៈ

កាំភ្លើង = ព្រះទម្រង់អគ្គី

ក្នាញ់ = ទ្រង់បដិឃៈ

ក្បាល = ព្រះសិរ

ក្បាលជង្គង់ = ព្រះជានុ

ក្មួយប្រុស = ព្រះភាគិនេយ្យ

ក្មួយស្រី = ព្រះភាគិនេយ្យា

ក្រចក = ព្រះនខា

-ក្រដាស ​ប្រោះ​ទឹកមាស​បិទភ្ជាប់​នឹង​ព្រែ ឬ​ក្រដាស​បារាំង​សរសេរ​តាំង​តំណែង​យស​មន្ត្រី​ទាំងពួង តាំងពី​ឧកញ៉ា​ដរាប​ដល់​ឃុន ម៉ឺន = សញ្ញាប័ត្រ។

-ក្រដាស​សេនាបតី​ធ្វើ​តាំង​តំណែង​យស ឲ្យ​ក្រមការ = ត្រាតាំង។

-ក្រដាស​សរសេរ​តាំង​តំណែង​យស​ព្រះភិក្ខុ​សង្ឃ​ទាំងពួង = សមណប័ត្រ។

ក្រមា​បង់ក = ព្រះសុភាក់

ក្រពះ = ព្រះបិហកៈ

ក្រមួនមាត់ = នួនព្រះឱស្ឋ

ក្រយៅ = ព្រះបទរាជី

ក្រលៀន = ព្រះអនុជង្គ

ក្រឡេកមើល = ទ្រង់ឆ្មៀងព្រះនេត្រ

ក្រាស = ព្រះសម្អាងកេសី

ក្រោកពីដេក = ទ្រង់តើន, ទ្រង់បពុជ្ឈនាការ

ក្លស់ = ព្រះក្លស់

ក្លាហាន = ព្រះវិសារទៈ

ក្លៀក = ព្រះកច្ឆៈ

ក្អក = ព្រះកាសៈ

ក្អមពួច = ព្រះសុវណ្ណកុម្ភៈ

ក្អួត = ទ្រង់អាចៀន

ក្អែល = ព្រះរជ្ជោជល

_____________________________________________

៙ ខ ៚

ខាក = ទ្រង់កក្ខារី

ខឹងច្រើន = ទ្រង់ក្រោធ, ទ្រង់ពិរោធ

ខឹងតិច = ទ្រង់ខ្ញាល់

ខឹមខាត់, ខ្សែក្រវាត់ = ព្រះកាយពន្ធន៍

ខួរក្បាល = ព្រះមត្ថលុង្គ

ខោជើងវែង = ស្នាប់ព្រះជង្ឃ

ខោស្នាប់ភ្លៅ = ស្នាប់ព្រះឧរូ (ឧរុ)

ខ្ជិល = ទ្រង់កោសជ្ជៈ

ខ្នង = ព្រះប្រឹស្ដាង្គ

ខ្នើយ = រងព្រះបាទ

ខ្នើយផ្អែក = ព្រះខ្នល់

ខ្នើយរងស្មង = រងព្រះជង្ឃ

ខ្នើយឱប = នែបព្រះអង្គ

ខ្នៀរអាចម៍ = ព្រះខ្នាច់

ខ្ពុរមាត់ = ទ្រង់វិក្ខាលនៈ

ខ្មាស​របស់​ប្រុស = ព្រះសិដ្ឋលិង្គ

ខ្មាស​របស់​ស្ត្រី = ព្រះយោនី

ខ្មៅដុស = ព្រះមសិ

ខ្យល់ចាប់ = ព្រះវាយុរោគ

ខ្លាច = ទ្រង់ព្រះភិរុកា

ខ្លាញ់ខាប់ = ព្រះមេទោ

ខ្លាញ់រាវ = ព្រះវសា

ខ្លួន = ព្រះកាយ

ខ្សៀ = ព្រះទំរង់ធុមវដ្ដី

_____________________________________________

៙ គ ៚

គក់ (វាយ) = ទ្រង់ប្រហារ

គិត = ទ្រង់ព្រះចិន្ដា

គជ, តេជ, នប់, កុយ, គាថា = ព្រះគ្រូ

គូរ = ទ្រង់ព្រះលេខា

គោ = ព្រះទីន័ងឧសភរាជ

គោម = ព្រះឃរបទីប

គុំកួន = ទ្រង់អាឃាដ

គុម្ពត្រចៀក = ព្រះកាណ៌

គ្រឿងក្រអូប​សម្រាប់​លាប = ព្រះសុគន្ធវិលេបនៈ

គំហក = ទ្រង់តជ្ជនាការ

គ្រហែម = ទ្រង់ព្រះឧក្កាសិត

គ្រុន = ព្រះទាហរោគ, ឌាហរោគ

គ្រូ = រាជគ្រូ

គ្រែ = ព្រះមញ្ចៈ

គ្រែដេក = ព្រះទែនបន្ទំ

គ្រែ​យាន = ព្រះរាជយាននុម៉ាត

គ្រែ​យាន​មាស = ព្រះសុវណ្ណរាជយាន

គ្រែ​អង្គុយ = ក្រឡាព្រះគំនាល់

_____________________________________________

៙ ឃ ៚

ឃើញ = ទ្រង់ទស្សនាការ

ឃ្លង់ = ព្រះកុដ្ឋរោគ

ឃ្លាន = ទ្រង់ជិឃច្ឆា

_____________________________________________

៙ ង ៚

ងងុយ = ទ្រង់ព្រះថីនៈ

ងូតទឹក = ស្រង់ព្រះវារី

ងោកងុយ = ទ្រង់ព្រះមិទ្ធៈ

_____________________________________________

៙ ច ៚

ចង្កា = ព្រះហនុកា

ចង្កើះ = ព្រះយមកា

ចង្កៀង = ព្រះតេលបទីប

ចង្កៀល​ក្រចក = ព្រះទម្រង់សុពណ្ណនខា

ចង្កួយស្មា = ព្រះអង្សកូដ

ចង្កៀលត្រចៀក = ព្រះទម្រង់សុវណ្ណកាណ៌

ចង្កេះ = ព្រះអង្កៈ, ព្រះកដី

ចន្ទាស = ព្រះសណ្ឌាស

ចង្អុល​ម្រាមដៃ = ព្រះតជ្ជនាបាទ

ចារុ៍​ចងដៃ = កែមព្រះករ

ចិញ្ចើម = ព្រះភូមោ, ព្រះភមុកា

ចិញ្ចៀន = ព្រះទម្រង់

ចិត្ត = ព្រះហឫទ័យ

ចិត្តជា (បាត់ខឹង) = ទ្រង់ក្សាន្តព្រះហឫទ័យ

ចូលចិត្ត = ទ្រង់សន្និដ្ឋាន

ចែងថ្ងៃ = ព្រះខុទ្ទកបិឡកា

ចៅស្រី-ប្រុស = ព្រះរាជនត្តា

ចំណី​បង្អែម = ព្រះឱជា

ចំឡក = ព្រះបស្សការ

ច្របាច់ = សម្ពាហណៈ

ច្រមុះ = ព្រះនាសា

ច្រូច​ទឹក = ទ្រង់ទក្សិណោទក

ច្រៀង = ទ្រង់គីតាភិរម្យ

_____________________________________________

៙ ឆ ៚

ឆត្រ = ព្រះក្លស់

ឆ្លាក់ = ទ្រង់រចនា

ឆ្អឹង = ព្រះអដ្ឋិ

ឆ្អឹងដងកាំបិត = ព្រះអក្ខកា

_____________________________________________

៙ ជ ៚

ជក់ = ទ្រង់សោយ

ជញ្ជឹង = ទ្រង់ព្រះវិចារណ៍

ជន្លួញ = ព្រះបដោទ

ជាន់ = ទ្រង់អក្កមៈ

ជណ្ដើរ = ព្រះអឌ្ឍចន្ទ

ជីដូន = ព្រះអយ្យិកា

ជីដូនទួត = ព្រះអយ្យិកាទួត

ជីតា = ព្រះអយ្យកោ

ជីតាទួត = ព្រះអយ្យកោទួត

ជិនឆ្អន់ = ទ្រង់និព្វិទា

ជុក = ព្រះមោលី

ជុះ​អាចម៍ = ទ្រង់ចូល​ព្រះបង្គន់ធំ

ជម្រះ​ធ្មេញ = ទ្រង់សោយព្រះស្ទន្ត

_____________________________________________

៙ ឈ ៚

ឈរ = ទ្រង់ស្ថិត

ឈមមុខ​ត្រង់ = ទ្រង់ឆ្ពោះព្រះភក្ត្រ

ឈានជើង = ស្ដេចឈានព្រះបាទ

ឈាម = ព្រះលោហិត

ឈឺ = ប្រឈួន, ទ្រង់ព្រះអាពាធ, ទ្រង់ព្រះអផាសុក

ឈើខ្នាត = ព្រះរាជមានៈ

ឈើខ្នោសអណ្ដាត = ព្រះជីវ្ហាវិសោធន៍

ឈើចាក់ធ្មេញ = ធ្នាក់ព្រះទន្ត, ព្រះទន្តកដ្ឋ

ឈើច្រត់ = ព្រះទណ្ឌៈ

ឈ្នួត = ព្រះវេដ្ឋនៈ

ឈ្លី = ទ្រង់បរិមទ្ទៈ

_____________________________________________

៙ ញ ៚

ញញឹម = ទ្រង់ព្រះសិតាការៈ

ញើស = ព្រះសេទោ

_____________________________________________

៙ ដ ៚

ដន្លាប់ = ព្រះក្នក់

ដប​កែវ = ព្រះករណ្ឌកៈ

ដប​តែ = ព្រះបានកោសៈ

ដាវ = ព្រះទម្រង់អសិ

ដាវ​វែង = ព្រះទម្រង់អសិដងវែង

ដីខ្មៅ​សរសេរ = ព្រះកាឡមត្តិកា

ដីស = ព្រះបុស្សមត្តិកា

ដឹង = ទ្រង់ជ្រាប

ដើមទ្រូង = ព្រះឧរា

ដើរ = ទ្រង់យាងព្រះបាទ

ដើរដំណើរ = ទ្រង់ព្រះរាជដំណើរ

ដេក = ទ្រង់ផ្ទំ

ដេកលក់ = ទ្រង់ផ្ទំស្កល់

ដៃ = ព្រះហស្ត

ដំបង = ព្រះទម្រង់គទាវុធ

ដំរី​សម្រាប់​គង់ = ព្រះទីន័ងគជេន្ទ្រ

ដោះ = ព្រះថ័ន

_____________________________________________

៙ ត ៚

តម = ទ្រង់ព្រហ្មចេត

តោក = ព្រះសុដ្ឋិការ

តាំង = ព្រះបីថំ

តែងរឿង-កាព្យ = ទ្រង់និពន្ធ

ត្បាល់បុក​ស្លា = ព្រះសុវណ្ណទន្ត, ស្នងព្រះទន្ត

ត្រកូល = រាជត្រកូល, ខត្តិយត្រកូល

ត្រចៀក = ព្រះស្រោត

ត្រា = ព្រះរាជវលញ្ឆករ

ត្រិះរិះ = ទ្រង់ព្រះតំរិះ

_____________________________________________

៙ ថ ៚

ថើប = ទ្រង់ចុម្ពិត

ថ្ងាស = ព្រះនលាត

ថ្ងូរ = ទ្រង់អដ្ដសរៈ

ថ្នាំ​រក្សា​រោគ = ព្រះឱសថ

ថ្ពាល់ = ព្រះគណ្ឌៈ

ថ្លើម = ព្រះយកនៈ

_____________________________________________

៙ ទ ៚

ទាច = ព្រះវក្កៈ

ទិកោទឹក = ព្រះបានភិង្គារ

ទឹកកាម = ព្រះអសុចិ

ទឹកដោះ = ព្រះក្សីរ

ទឹកតែ = ព្រះបានរស

ទឹកត្រជាក់ = ព្រះសីតរស

ទឹកនោម = ព្រះមូត្រ

ទឹកភ្នែក = ព្រះអស្សុ

ទឹកមាត់ = ព្រះខេឡៈ

ទឹករំអិល = ព្រះលសិកា

ទឹកលាងអាចម៍ = ព្រះធារាបង្គន់

ទឹកអប់ = ព្រះសុគន្ធ

ទឹកអប់សម្រាប់ងូត = ព្រះសុគន្ធវារី

ទូ = ព្រះកុញ្ជិកកោសៈ

ទូកគង់ = ព្រះទឺន័ងនាវា

ទួញ = ទ្រង់សោក

ទៀន = ព្រះសិខាទីប

ទៅលេង = ស្ដេចប្រពាត

ទ្រគាក = ព្រះសុសោណី

ទ្រហោយំ = ទ្រង់ពិលាប

ទ្វារជុះ = ព្រះវច្ចមគ្គ

ទ្វារនោម = ព្រះបស្សាវមគ្គ

_____________________________________________

៙ ធ ៚

ធ្នូ = ព្រះទម្រង់កៅទណ្ឌ

ធាត់ = ព្រះថូលោ, មានព្រះអង្គ

ធូប = ព្រះធូប

ធ្មេញ = ព្រះទន្ត

_____________________________________________

៙ ន ៚

និយាយ = ទ្រងមានព្រះបន្ទូល, ទ្រង់មានព្រះតម្រាស់, ព្រះសវនីយ (ព្រះអគ្គមហេសី)

និយាយ​ការ = ទ្រង់មានព្រះរាជឱង្ការ

និយាយ​ចំពោះ, ផ្ដើម​ឡើង, និយាយ​បន្លឺ​ឲ្យដឹង = ទ្រង់ប្រារព្ធ

ផ្សាយ​ទូទៅ = ព្រះបន្ទូលសុរសីហនាទ

នោម = ទ្រង់ចូលព្រះបង្គន់តូច, ទ្រង់បន្ទោបស្សាវៈ

នៅ = គង់

នៅផ្ទះ = គង់ព្រះដំណាក់

_____________________________________________

៙ ប ៚

បបោសអង្អែល = ទ្រង់បរាមាស

បង = ព្រះរាម, ព្រះជេដ្ឋា

បង្គាប់ = ទ្រង់បញ្ជា

បង្អួច​មាន​គន្លឹះ = ព្រះសីហបញ្ជរ

បង្អួច​បើក​ទល់ = ព្រះកវាតា

បន្ទាត់ = ព្រះតន្តិ (ព្រះតន្តី)

បារី = ព្រះធុមវដ្ឋី, ព្រះស្រីសួង

បាយ = ព្រះក្រយាស្ងោយ

បេះដូង = ព្រះហទយៈ

ប្ដី = ព្រះស្វាមី, ព្រះភស្ដា

ប្រជុំចិញ្ចើម = ព្រះឧណ្ណាលោម

ប្រពន្ធ = ព្រះមហេសី, ព្រះជាយា

ប្រមាត់ = ព្រះបិត្តៈ

ប្រជ្រុយ = ព្រះតិលកា

ប្រឡែង (ប្រលែង) ​ឬ​លេង = ទ្រង់ក្រសាល

ប្រាប់ = ទ្រង់ត្រាស់

ប្រេង = ព្រះតេលៈ

ប្អូន = ព្រះអនុជ

_____________________________________________

៙ ផ ៚

-ផែន​ប្រាក់​ចារិក​អក្សរ​តាំង​តំណែង​យស​សេនាបតី​នូវ​ព្រះភិក្ខុ​រាជាគណៈ​ធំ = ហិរញ្ញបត្រ។

-ផែន​មាស​ចារិក​អក្សរ​ទាំង​ព្រះនាម​ម្ចាស់​ផែនដី​នូវ​ក្សត្រិយ៍​ទាំងពួង និង​ព្រះសង្ឃនាយក = ព្រះសុវណ្ណប័ត្រ។

ផើម (ស្ដេចស្រី) = ទ្រង់ព្រះគភ៌

ផើម (ស្ត្រី​ទាំងពួង​ជា​ម្នាង​ស្ដេច) = មានគភ៌

ផឹក = ទ្រង់សោយ

ផ្កា = ព្រះបុប្ផា

ផ្ចិត = ព្រះនាភី

ផ្ដាសាយ = ទ្រង់ព្រះបិនាសា

ផ្តិល = ព្រះស្រាពក៍

ផ្នត់​ជង្គង់ = ផ្នត់ព្រះជានុ

ផ្ទះ = ព្រះទីន័ងដំណាក់

ផ្លិត​កោង = ព្រះវីជនី

ផ្លិត​ដង​ង = ព្រះពាតវីជនី

ផ្លិត​ស្លឹក​ត្នោត = ព្រះតាលប័ត្រ

ផ្លិត​ស្លាប​សត្វ = ព្រះវាលវិជនី

_____________________________________________

៙ ព ៚

ពក = ព្រះបីឡកា

ពុកមាត់ = ព្រះមស្ស

ពងស្វាស = ព្រះអណ្ឌៈ

ពាន = ព្រះពាន

ពានស្លា = ពានព្រះស្រី

ពិតាន = ព្រះពិតាន

ពូថៅ = ព្រះទម្រង់ផរសុ

ពូក = ព្រះសុខសេយ្យាស

ពែង​ផឹកទឹក = ព្រះមណិថាលកៈ

ពែងតែ = ព្រះបានថាលកៈ

ពោះ = ព្រះឧទរ

ពោះវៀនតូច = ព្រះអន្តគុណៈ

ពោះវៀនធំ = ព្រះអន្តៈ

ព្យាយាម = ទ្រង់ឧស្សាហ៍

ព្រួញ = ព្រះទម្រង់កាំសរ

ព្រួយចិត្ត = ព្រួយព្រះហទ័យ (ព្រួយព្រះទ័យ, ព្រួយព្រះរាជហឫទ័យ)

ព្រះខាន់ = ព្រះខាន់

_____________________________________________

៙ ភ ៚

ភាជន៍​ព្រះស្ងោយ = ព្រះសុវណ្ណភាជន៍

ភូមិ​មាន​ផ្ទះ​ដាក់​ស្វេតច្ឆត្រ = ព្រះបរមរាជវាំង

ភូមិ​មាន​ផ្ទះ​ឥត​ស្វេតច្ឆត្រ = ព្រះរាជនិវេសន៍

ភូមិ​ស្ដេច​ទី​ព្រះអង្គ​ម្ចាស់​គង់ = វាំង

ភួយ = ព្រះឧណ្ហសុភាក់

ភ្នែក = ព្រះនេត្រ

ភ្នែកគោ = ព្រះគោប្ផកៈ

ភ្លេច = ទ្រង់សម្មោសា

_____________________________________________

៙ ម ៚

មកុដ = ព្រះមកុដ

មា​ ឬ​អាពុក​ធំ​ខាង​អាពុក = ព្រះបិតុលា

មាត់ = ព្រះឱស្ឋ

មុខ = ព្រះភក្ត្រ

មុង = ព្រះសុកល់ប្រសើរ

មុន (រោគ) = ព្រអសា

មួក = ព្រះមាលា

មើល = ទ្រង់ទត

មេជើង = ព្រះអង្គុដ្ឋបាទ

ម្ដាយ​ជា​ស្ដេច​ទី​ព្រះអង្គម្ចាស់ = ព្រះមាតា

ម្ដាយ​ជា​សាស្ត្រ​កូន​ជា​ស្ដេច​ទ្រង់​រាជ្យ = សម្ដេចព្រះរាជជននី

ម្ដាយ​ជា​ស្ដេច​កូន​ជា​ស្ដេច​ទ្រង់រាជ្យ = សម្ដេចព្រះវររាជជននី

ម្ដាយមីង​ខាង​អាពុក = ព្រះបិតុច្ឆា

ម្ដាយមីង​ខាង​ម្ដាយ = ព្រះមាតុច្ឆា

ម្រាម​កណ្ដាល​ដៃ = ព្រះមជ្ឈិមមង្គុលី

ម្រាម​កូនជើង = ព្រះអនុជបាទ

ម្រាម​កូនដៃ = ព្រះអនុជង្គុលី

ម្រាមជើង​កណ្ដាល = ព្រះមជ្ឈិមបាទ

ម្រាមនាង​ជើង = ព្រះកនិដ្ឋបាទ

ម្រាម​នាងដៃ = ព្រះកនិដ្ឋង្គុលី

ម្រាម​មេដៃ = ព្រះអង្គុដ្ឋង្គុលី

ម្លូ​បាយ = ព្រះស្រីសន្លឹក

ម្លូ​លឿង = ព្រះស្រីបណ្ឌា

ម្សៅ = នួនព្រះភក្ត្រ

ម្សៅ​រមៀត = ព្រះហលិទ្ទចុណ្ណ

ម្ហូប = ព្រះឱជារស

_____________________________________________

៙ យ ៚

យំ = ទ្រង់ព្រះកន្សែង

_____________________________________________

៙ រ ៚

រទេះ = ព្រះទីន័ងរាជរថ

របស់​ទ្រព្យ​ស្ដេច​ទ្រង់រាជ្យ = ព្រះរាជទ្រព្យ

របស់​ទ្រព្យ​ស្ដេច​ទី​ព្រះអង្គម្ចាស់​និង​​អ្នកអង្គម្ចាស់ = ព្រះធនទ្រព្យ

រង = ព្រះសថា

រង​ដាក់គ្រឿង​តែ = ព្រះបានភាជន៍

រង​ដាក់គ្រឿង​បូជា = ព្រះសក្ការភាជន៍

រាប់អាន = ទ្រង់ព្រះមេត្តា

រាស្ត្រ​ជា​ម្ដាយ​ក្សត្រ​ទី​ព្រះអង្គម្ចាស់ = ព្រះមាតា

រួម​ប្រវេណី = ទ្រង់ព្រះសយុម្ពរ, សយម្ពរ

រោង​សំណាក់ = ព្រះពន្លា

រោង​ទទួល​ភ្ញៀវ = ព្រះរាជរោង

រោមក្លៀក = ព្រះលោមកច្ឆៈ

រោមភ្នែក = ព្រះលោមនេត្រ

រោម​អស់ទាំង​ខ្លួន = ព្រះលោមា

រាំ = ទ្រង់ព្រះនច្ចា

_____________________________________________

៙ ល ៚

លុប ឬ​លាង = ទ្រង់ស្រប់

លម = ព្រះថវិកា

លាជ = ព្រះលាជ

លេងល្បែង​ផ្សេងៗ = ទ្រង់ក្រសាល, ទ្រង់កីឡា

លំពែង = ព្រះទម្រង់អសុឡី

វធម្មតា = ព្រះវ

វរចនា = ព្រះទីន័ងសិរិកា

វាយ = ទ្រង់ព្រះរាជទណ្ឌ

វាវ = ព្រះកិលោមកៈ

វែក​រាប់បាត្រ = ស្នងព្រះហស្ត

វាំងនន = ព្រះសាណិយា

វ៉ែនតា = ស្នងព្រះនេត្រ

_____________________________________________

៙ ស ៚

សក់ = ព្រះកេសា

សម = ស្នងព្រះអង្គុលា

សលៀង = ព្រះសលៀង, ព្រះរាជយាន

សរសេរ = ទ្រង់លិខិត

សើច = ទ្រង់ព្រះសម្រួល

សរសៃ = ព្រះនហារូ

ស៊ង = ព្រះសុពណ៌កោស

សង្វារ = ព្រះកេយុរា

សង្ស័យ = ទ្រង់វិចិកិច្ឆា

សន្លប់ = ទ្រង់ព្រះវិសញ្ញី

សន្លាក់​កដៃ = ព្រះសន្ធិករ

សារពើ​បន្លែ = បន្លែព្រះស្ងោយ

សារពើ​អន្លក់ = អន្លក់ព្រះស្ងោយ

សាច់ = សាច់ព្រះស្ងោយ

សាច់ធ្មេញ (អញ្ចាញធ្មេញ) = អញ្ចាញព្រះទន្ត

សិតសក់ = ទ្រង់សិតព្រះកេសា

ស៊ី = ទ្រង់សោយ

សួត = ព្រះបប្ផាសៈ

-សេចក្ដី​ដែល​ម្ចាស់​ដែនដី​តាំង​ទុក​ឲ្យ​មហាជន​ប្រព្រឹត្ត​តាម = ព្រះរាជបញ្ញាត្តិ។

-សេចក្ដី​ដែល​ម្ចាស់​ផែនដី​តែង​ដោយ​ព្រះអង្គ​ឯង = ព្រះរាជនិពន្ធ។

-សេចក្ដី​បម្រាម​ឬ​បង្គាប់​ដល់​ខ្ញុំ​រាជការ​ឬ​អាណា​ប្រជាជន = ព្រះរាជប្រកាស។

សេះគង់ = ព្រះទីន័ងអស្សតរ

ស៊ែ = ព្រះកសា

សម្ដី = ព្រះរាជតម្រាស់

-សំបុត្រ​ធម្មតា​ដែល​ប្រើ​ទៅ​មក​រក​គ្នា ឬ​ថ្វាយ​ម្ចាស់ផែនដី​និង​ក្សត្រិយ៍​ទាំងពួង = ចុតហ្មាយ។

-សំបុត្រ​បុគ្គល​គ្រង​នគរ​ប្រទេស​រាជ = អក្សរសារ។

-សំបុត្រ​បុគ្គល​គ្រង​ប្រទេស​ឯករាជ្យ មាន​អំណាច​ដូច​ក្សត្រិយ៍​ម្ចាស់ផែនដី​ប្រើ​ចេញ​ទៅ​ប្រទេស​ក្រៅ = សុភអក្សរសារ។

-សំបុត្រ ​មេទ័ព ឬ​ព្រះរាជ​អាជ្ញា​ហ្លួង​នូវ​ចៅហ្វាយស្រុក​ក្រមការ​ខេត្ត​ធ្វើ​ទៅ​ថ្វាយ​ ម្ចាស់ផែនដី ឬ​សេនាបតី​អំពី​រាជការ​ផ្សេងៗ = សំបុត្របក។

-សំបុត្រ​ម្ចាស់ផែនដី​ចេញ​ឲ្យ​ដឹង​ទូទៅ​គ្រប់គ្នា = ព្រះរាជឱង្ការ​នូវ​ព្រះបន្ទូល​សុរសីហនាទ។

-សំបុត្រ​ម្ចាស់ផែនដី​ផ្ញើ​ទៅ​មក​ដល់​ម្ចាស់ផែនដី​ដូចគ្នា = ព្រះបរមរាជសាសន៍។

-សំបុត្រ​ម្ចាស់ផែនដី ទ្រង់​សរសេរ​ដោយ​ព្រះហស្ត​ឯង​ពុំ​មែន​ជា​ផ្លូវ​រាជការ = ព្រះបរមរាជហត្ថលេខា។

-សំបុត្រ​ម្ចាស់ផែនដី ទ្រង់​សរសេរ​ដោយ​ព្រះហស្ត​ឯង​ក្នុង​កិច្ចរាជការ = ព្រះរាជឱង្ការលេខា។

-សំបុត្រ​រាជការ​ឲ្យ​កាន់​ទៅ​កោះ​មនុស្ស​ឬ​កេណ្ឌ​រាស្ត្រ​ឲ្យ​ធ្វើការ​ផ្សេងៗ = ហ្មាយ។

-សំបុត្រ​សរសេរ​សូម​បើក​របស់​ផ្សេងៗ ឬ​ធ្វើ​សេចក្ដី​ទុក​ថ្វាយ​ម្ចាស់ផែនដី = ដីកា។

-សំបុត្រ​សេនាបតី​ឬ​មេទ័ព ឬ​ព្រះរាជអាជ្ញា​ហ្លួង = ទងត្រា។

-សំបុត្រ​ព្រះ​រាជជននី ឬ​សម្ដេច​ព្រះអគ្គមហេសី = ព្រះរាជសវនីយលេខា។

-សំបុត្រ​សម្ដេច​ឧភយោរាជ, ព្រះ​ឧបរាជ​ប្រើ​ជា​ធម្មតា = ព្រះរាជបន្ទូលលេខា។

-សំបុត្រ​សម្ដេច​ឧភយោរាជ, ព្រះ​ឧបរាជ​ធ្វើ​ទៅ​ថ្វាយ​ម្ចាស់ផែនដី​ដទៃ​ក្រៅ = ព្រះបវររាជសាសន៍។

-សំបុត្រ​អគ្គមហាសេនាបតី ឬ​មេទ័ព​ធំ = សារត្រា។

សម្បុរ = ព្រះឆវី

សំបោរ = ព្រះសិង្ឃានិកា

សំពត់ = ព្រះពស្ត្រ

សំពត់​ងូតទឹក = ព្រះឧទកសាដក, សុក្ខសាដក

សំពត់​ចាប់​ទឹក = ព្រះតេមិយសាដក

សំពត់​អង្កាញ់ = ព្រះបព្វកៈ

សម្រាលកូន = ទ្រង់ប្រសូត, ទ្រង់សម្ភព

សម្លក់ = ទ្រង់ឱលោកនៈ

សម្លឹង = ទ្រង់ឧលោកនៈ

សំឡេង = ព្រះសុរសៀង

ស្គម = ព្រះកីសោ

ស្ងៀម = ទ្រង់តុស្នី

ស្ដោះ = ទ្រង់នុដ្ឋហា

ស្ទាប = ទ្រង់អាមសនៈ

ស្និត (ក្រាស​ធ្មេញ​ល្អិត) = ព្រះសម្អាងកេសា

ស្បែក = ព្រះតចៈ

ស្បែកជើង = ព្រះសុពណ៌បាទ

ស្បៃ​ជ្រលក់​ទឹក = ព្រះសីតសុភាក់

ស្បៃ​ដណ្ដប់ = ព្រះសុភាក់

ស្ពាយឆៀង = ទ្រង់ព្រះសោវត្ថិកា

ស្មងជើង = ព្រះជង្ឃ

ស្មា = ព្រះអង្សា

ស្រឡាញ់ = ទ្រង់​សព្វព្រះរាជហឫទ័យ

ស្រា = ព្រះចណ្ឌរស

ស្រេក = ទ្រង់បិបាសា

ស្រែង = ព្រះកិលាសៈ

ស្រោមជើង = ព្រះសុពណ៌កោសបាទ

ស្លាក្រក = ព្រះស្រីខណ្ឌក៍

ស្លាជីគ្រប (ស្លាជីប) = ព្រះបិធាន

ស្លា​ខ្ចី = ព្រះស្រីហរិត

ស្លាតម្ពុល = ព្រះស្រីតម្ពុល

ស្លា​បុក = ព្រះស្រីចុណ្ណៈ

ស្លាស្លឹង = ព្រះស្រីសុក្ខ

ស្លាបប៉ាកកា = ព្រះគរុកំ

ស្លាបប្រចៀវ = ព្រះវង្សកុបាត

ស្លាបព្រា = ស្នងព្រះអង្គុលី

ស្លាប់ (លោកសង្ឃ) = អនិច្ចកម្ម

ស្លាប់ (ស្ដេច​ទ្រង់រាជ្យ) = សោយព្រះទិវង្គត

ស្លាប់ (ស្ដេច​ទី​ព្រះអង្គម្ចាស់) = សុគត

ស្លាប់ (ស្ដេច​ទី​អ្នកអង្គម្ចាស់) = ក្ស័យព្រះជន្ម

ស្លាប់ (អគ្គមហេសី) = សោយព្រះវិលាល័យ

ស្លេស្ម = ព្រះសេម្ហៈ

ស្វេតច្ឆត្រ = ស្វេតច្ឆត្រ

ស្អូច = ព្រះកិបិលកា

_____________________________________________

៙ ហ ៚

ហិត = ទ្រង់ឃាយី

ហឹប = ព្រះមញ្ជូសា

ហឺត = ព្រះសាសរោគ

ហែម​ស្លា​ព្រះពរ = ស្រាពក៍ព្រះស្រី

_____________________________________________

៙ អ ៚

-អក្សរ​ក្សត្រិយ៍​ខត្តិយត្រកូល​ផង​ទាំងពួង = ឡាយព្រះហស្តលេខា។

-អក្សរ​ម្ចាស់ផែនដី​ទ្រង់​សរសេរ ដោយ​ព្រះហស្ត​ឯង​ទុកជា​ចំណាំ​នៃ​ព្រះអង្គ = ព្រះរាជហត្ថលេខា។

អង្គុយ = ទ្រង់គង់, ទ្រង់និសីទនាការ

អង្អែល = ទ្រង់បរាមាសៈ

អណ្ដាត = ព្រះជីវ្ហា

អផ្ទង់ = ព្រះសិទ្ធលិង្គរោគ

អផ្ទាញ = ព្រះរោគសិទ្ធលិង្គ

អំបែងក្បាល = ព្រះមត្ថកៈ

អាណិត = ទ្រង់ព្រះករុណា

អាចម៍ = ព្រះករីសៈ

អាចម៍ច្រមុះ = ព្រះឃានមលៈ

អាចម៍រុយ (ប្រជ្រុយ) = ព្រះកាឡកៈ

អាជ្ញា = ព្រះរាជអាជ្ញា

អាវ = ព្រះភូសា

អុតធំ = ព្រះគណ្ឌរោគ

អុតស្វាយ = ព្រះគណ្ឌយា

ឧស្សាហ៍ = ព្រះឧស្សាហ៍

ឪពុកធំ ឬ​មា​ខាងម្ដាយ = ព្រះមាតុលា

ឱប = ទ្រង់អាលិង្គនៈ

អំពល់​ចិត្ត = ទ្រង់អនីឃៈ

អរគុណសម្រាប់ការគាំទ្រ